Danas se navršava 79 od velike Novosadske racnije odnosno od masovne likvidacije Srba, Jevreja i Roma koje su u januaru 1942. izvele mađarske vlasti na području tada okupirane Bačke.
Kao izgovor za akciju, koju su tadašnje mađarske vlasti službeno opisale kao policijsku raciju, je poslužilo nastojanje da se likvidira tamošnji partizanski pokret, ali u stvarnosti su mađarske vlasti nastojale da se uklone “neželjeni elementi”.
Mađarski fašistički diktator čiji režim je izveo ovaj zločin MIKLOŠ Horti, o Raciji prvi i jedini put javno se oglasio tek 15. marta 1944. U govoru koji u knjizi “Novosadska racija” citira mađarski istoričar Janoš Buzaši, rekao je:
“U toku jednog četničkog upada u Novi Sad, preduzimane su nedopustive i kažnjive akcije, ali su odgovorna lica i krivci za ove izgrede dospeli pred vojni sud i strogo su kažnjeni. Najblaža izrečena kazna iznosi deset godina robije. Novosadske ispade svi osuđujemo, jer je tom prilikom živote izgubilo 3.000 ljudi, među kojima je, nažalost, bilo i mnogo nevinih”, rekao je Horti.
Hortija su njemci uklonili sa vlasti i internirali u oktobru 1944. godine, kada je izrazio spremnost za potpisivanje primirja na početku bitke za Budimpeštu kada je Crvena armija bila pred vratima. Tada su ga njemci odveli u Bavarsku gde je bio u zatvoru do kraja rata.
Horti je u Jugoslaviji proglašen za ratnog zločinca ali vlastima SFRJ nije bio dostupan. Suđeno mu je na Nirnberškom procesu ali je nakon kraće robije pušten i do kraja rata živio je u Portugalu pod tamošnjim fašističkim režiomom. U Mađarskoj je proces njegove rehabilitacije započet od strane Viktora Orbana a na jednom Bogoslovskom fakutetu postavljena mu je spomen ploča.
Orbanovi potezi nisu naišli na osude sadašnje vlasti u Srbiji koja ga smatra za saveznika. Tako se istorija na neki način ponavlja jer su slično razmišljali i Karadđorđevići koji su bili dio Hortijevog političkog uspona.
Naime još 1919. godine snage male Antante koju su činile Rumunija, Čehoslovačka i Kraljevina SHS odlučile su intervenisati u Mađarskoj i ugušiti tek osnovanu Sovjetsku Republiku Mađarsku. Upravo nakon te intervencije Mikloš Horti je doveden na vlast na kojoj je ostao duže od 20 godina i postao Hitlerov saveznik.
Intervencija Male Antante i napad na Sovjetsku Republiku Mađarsku 1919. imala je cilj gušenje komunističke revolucije koja se već bila prelila i u južne dijelove susjedne Slovačke gdje je stvorena Slovačka Sovjetska Republika. Ipak obe tek osnovane komunističke države slomljene su brzo jer njihove slabo naoružane jedinice bez direktne veze sa Crvenom armijom, nisu izdržale udar tri vojske koje su izvršile ovu intervenciju pode patronatom zapadnih saveznika.
Nakon intervencije u Mađarskoj koje su sprovele Rumunija, Čehoslovačka i Кraljevina SHS, na vlast u Mađarskoj postalvjen je admiral Mikloš Horti. Bio je na čelu nacionalno-konzervativnog režima u međuratnom periodu a zabranio je i rad Mađarske komunističke partije.
Horti je 1. marta 1920. do 15. oktobra 1944. služio je kao regent Mađarske. Uveo je Mađarsku u rat na strani Hitlera i učestvovao u agresiji na Jugoslaviju i Sovjetski Savez.
Odgovoran je za istrebljenje Jevreja i zločine nad civilima. U avgustu 1941. godina Hortijeva vlada je naredila deportaciju Jevreja iz zemlje, a oko 20 hiljada njih kasnije je ubijeno od strane nemačkih trupa.
U Jugoslaviji je proglašen za ratnog zločinca zbog masovnih likvidacija srpskih civila u Vojvodini. Mađarski vojnici su odgovorni za smrt ili deportaciju skoro 20 hiljada građana Vojvodine. Jedan od najpoznatijih zločina ove vojske je masovno ubistvo Srba, Jevreja Roma i antifašista upravo u Novosadskoj raciji koja je počela na današnji dan 1942. godine.
View Comments (2)