Operacija Gama je bila združena osovinska operacija koju su izvodili Njemci, Italijani, četnici, domobrani i ustaška milicija krajem ljeta 1943. godine, protiv partizana i njihovih pristalica u istočnoj Hercegovini.
Njemačkoj operaciji je prethodila ofanziva NOVJ u Hercegovini u proljeće 1943. godine, koja je uslijedila nakon proboja na Neretvi. Tokom ove operacije partizani su ojačali svoj položaj na tom području.
U južnoj Hercegovini dva bataljona 7. SS divizije, pet bataljona italijanskih divizija Mesina i Marke, jedan bataljon domobranske 6. pješačke divizije i tri brigade četničkog Trebinjskog korpusa počele su 17. avgusta 1943. operaciju pod kodnim nazivom Gama u cilju okruženja i uništenja Desete hercegovačke NOU brigade.
U izvještaju 7. SS divizije XV brdskom korpusu navodi se sledeće
U oblasti Nevesinja radi četnički vođa Samardžić, koji veoma dobro sarađuje sa njemačkom komandom u borbama protiv bandita. U borbama protiv bande Vlade Šegrta od 30.8. do 1.9. tamošnji četnici pokazali su se pouzdanim i čvrstim.
– Mjesečni izvještaj 7. SS divizije XV brdskom korpusu za avgust 1943. godine
SS divizija Prinz Eugen je u napadima na snage NOVJ kod Gacka takođe angažovala lokalne četnike. U izvještajima se navodi da oko 150 četnika, podržanih od strane motociklističkog voda i konjičkog eksadrona [7.SS divizije] drže liniju […sjeverozapadno od Gacka] i da su četnički gubici 3 mrtva, 10 ranjenih.
Tokom 19. septembra osovinske snage uspjele su da u okolini Bileće okruže Desetu brigadu. Operacija je okončana neuspjehom, jer se Deseta brigada vještim manevrom izvukla prema Gacku.
Nakon ovog neuspjeha njemačke i četničke snage nastavile su sa manjim kombinovanim napadima na Desetu brigadu.
Jedna fotografija
Ovu za snage osovine neuspješnu operaciju ovjekovječila je fotografija na kojoj se vidi žena u crnini kako moli za milost Milorada Vidačića, komandanta Trebinjskog korpusa JVuO.
Pored njega prisutni su još August Šmidhuber, komandant 2. puka 7. SS divizije (prvi levo), Todor Perović, advokat iz Trebinja i predstavnik četničke komande istočne Bosne i Hercegovine (drugi levo) i nepoznati oficir Vermahta. Slika je nastala tokom nemačke operacije “Gama” protiv partizana i njihovih pristalica u istočnoj Hercegovini.
Milorad Vidačić smatra se odgovornim za brojne zločine četnika tokom Drugog svjetskog rata uključuju i masakre nad Hrvatima i Muslimanima u selima oko Prozora 1942. godine. U partizanskim arhivama navodi se da je Vidačić od avgusta 1942. do kraja 1944. bio komandant Trebinjskog četničkog korpusa. Posle rata poginuo je kao odmetnik.Njegov brat Nikola Vidačić bio je kapetan partizanske avijacije.
Schmidthubera su zarobili jugoslovenski partizani nakon što se divizija Princ Eugen predala kod Cilija u Sloveniji 11. maja 1945. godine, a predat je jugoslovenskim vlastima.
Jugoslovenski vojni sud mu je sudio pod optužbom da je učestvovao u masakrima, deportacijama i zločinima nad civilima i osudio ga na smrt vješanjem. Šmidhuber je streljan 19. februara 1947. u Beogradu .
Na jednoj od poslednjih fotografija snimljen je narodni heroj Jugoslavije Petar Vojvodić u maju 1945. dok hapsi i odvodi njemačkog generala Augusta Smitubera, kojeg je prethodno razoružao.
Vojvodić je u Zidanom Mostu sa grupom partizana kao komandant bataljona, upao u Štab nemačke Sedme SS divizije „Princ Eugen” i tražio pregovore za predaju, a potom nagovorio nemačkog generala Augusta Šmithubera da sjedne u kola ode Savu Buriću, komandantu Treće udarne divizije, gde je prihvatio predaju divizije.
novidani.com