Ministarstvo finansija Sjedinjenih Američkih Država objavilo je danas odluku o uvođenju sankcija Naftnoj industriji Srbije (NIS).
Kompanija NIS sankcionisana je zbog takozvanog “sekundarnog rizika” odnosno zbog povezanosti sa ruskim Gasprom njeftom.
Ova odluka dio je šireg paketa mjera usmjerenih na kompanije koje se nalaze u vlasništvu ili pod kontrolom ruskih firmi, s ciljem dodatnog pritiska na ekonomiju Rusije zbog njene politike i aktivnosti na međunarodnoj sceni.
U saopštenju objavljenom na zvaničnoj stranici Ministarstva finansija SAD-a navodi se da su sankcije uvedene brojnim firmama sa sjedištem u Rusiji, ali i onima koje posluju izvan nje.
Među pogođenim kompanijama ističe se i NIS, koji je od 2008. godine u većinskom vlasništvu ruske državne energetske kompanije Gazprom. Ovaj potez označava značajan udar na jednu od ključnih energetskih kompanija u Srbiji, koja je godinama pod upravom ruskog kapitala.
Prema obrazloženju, sankcije su usmjerene na firme koje su povezane s Gazpromom i njegovim podružnicama. Pored Naftne industrije Srbije, na listi sankcionisanih kompanija našle su se i Gazpromove podružnice koje posluju u Kazahstanu, Kirgistanu, Luksemburgu i Tadžikistanu.
Šta znače sankcije
U okviru ovih sankcija, sva imovina ovih firmi koja se nalazi na teritoriji SAD-a bit će zamrznuta, dok će na njih biti primijenjene i druge mjere čije se pojedinosti za sada ne otkrivaju. Ove sankcije predstavljaju dodatni pritisak na Gazprom, koji ima ključnu ulogu u ruskoj energetskoj industriji.
Važno je napomenuti da su ove mjere donesene na osnovu izvršnih uredbi 14024 i 13662, koje su donijeli predsjednici Joe Biden i Barack Obama.
Navedene uredbe omogućavaju američkim vlastima da sankcionišu kompanije koje “direktno ili indirektno pomažu rusku ekonomiju”. Ove uredbe donesene su najprije nakon aneksije Krima 2014. godine, a dodatno su proširene nakon početka ruske vojne agresije na Ukrajinu.
Ovaj potez američke administracije naglašava odlučnost Zapada da ekonomski oslabi Rusiju kroz ciljane sankcije protiv ključnih sektora i kompanija koje su u neposrednom vlasništvu ili pod uticajem ruskih državnih subjekata.
NIS-u praktično zabranjene transakcije sa većinskim vlasnikom
OFAC-ove mere se odnose na transakcije povezane sa dugom, kapitalom ili izvedenim ugovorima koji uključuju Gazpromnjeft, Surgutneftegas i određene dodatne subjekte blokirane 10. januara 2025.“
NIS stog od danas nosi veliki rizik od sekundarnih sankcija zbog povezanosti sa ruskim Gaspromnjeftom, koji je pod sankcijama Sjedinjenih Država.
Naime, nova pravila i sankcije odnose se na strane finansijske institucije koje sarađuju sa sektorima povezanim s vojno-industrijskom bazom Rusije ili sa osobama koje su već pod sankcijama, a Gaspromnjeft to jeste.
Ako NIS ili njegovi partneri učestvuju u ovakvim transakcijama, to bi moglo biti osnov za uvođenje sankcija. Budući da je Gaspromnjeft većinski vlasnik NIS-a, ovdašnja kompanija je od danas u velikom riziku od uvođenja sekundarnih sankcija Vašingtona.