Poznati desničarski političar iz Crne Gore Vladislav Dajković koji se sve češće pominje i kao kandidat za gradonačelnika Podgorice ispred stranaka okupljenih oko DF-a, nedavno je u TV emisiji Dan oslobođenja tog grada u Drugom svjetskom ratu doveo u vezu sa Svetim Nikolom.
On je u dijalogu sa jednim crnogorskim režiserom Danilom Marunovićem suprostavljao stavove oko poznatih pitanja oko kojih je crnogorsko društvo godinama podijeljeno.
U jednom trenutku emisije Dajković je rekao : „Evo jedan kuriozitet: Koja je slava grada Podgorice? To je 19. decembar. Taj datum se uzima kao slava grada – zašto?“
I brže bolje sam odgovario na pitanje: „Zato što je to Sveti Nikola i ljudi su pod plaštom priče da slave dan grada, slavili zapravo svoju krsnu slavu. To nije nikakva tajna, nije se dešavalo prije hiljadu godina“.
Na pitanje voditeljke Irene Tatar da li misli da je to suštinski razlog zašto je 19. decembar dan grada Podgorice, Dajković je odgovorio:
„Zašto je taj datum uzet, mogu da pretpostavim da je to razlog. Ne znam zbog čega bi neko lupio baš 19. decembar ako imamo u vidu da je Sveti Nikola najrasprostranjenija slava u Crnoj Gori, da pola Crne Gore slavi Svetog Nikolu, a pola ide na slavu, rekao je Dajković.
Autorka emisije, vjerovatno i sama nesigurna oko istorijske pozadine, nije se dalje upuštala u polemiku oko istorijske podloge ovog datuma.
Da ne bi ostalo na pretpostavkama, 19. decembar je dan kada su djelovi Drugog udarnog korpusa NOVJ oslobodili Podgoricu. Kolašin su oslobodili 29. decembra, a Bijelo Polje 3. januara 1945.
Malo šire obrazloženje istorijskog konteksta: Njemački 21. korpus držao je pod okupacijom jAlbaniju i Crnu Goru. Tokom septembra i oktobra 1944. snage NOVJ zauzele su Gacko, Berane, Nikšić, Kolašin, Mojkovac, Bijelo Polje, Prijepolje, Pljevlja, Trebinje, Bileću i Grahovo, odsjekavši na taj način na sjeveru i istoku 21. korpus od djelova Druge oklopne njemačke armije, u čijem je sastavu bio. Tokom proboja glavnine Armijske grupe E od Skoplja do Novog Pazara, 21. korpus izgubio je neposredan kontakt i sa ovim snagama, čime se našao u potpunoj izolaciji.
Dana 14. oktobra 21. korpus otpočeo je napad snaga Vermahta od Danilovgrada prema Nikšiću, sa ciljem spajanja sa djelovima Petog SS korpusa u okolini Mostara. Međutim, djelovi Primorske operativne grupe NOVJ odbili su sve pokušaje prodora prema Nikšiću, nanijevši Njemcima ozbiljne gubitke. Pored toga, Primorska operativna grupa uspjela je, da na južnom krilu u oštrim borbama, potisne djelove 21. korpusa i četnike, i oslobodi Cetinje i Boku Kotorsku do 22. novembra.
Usljed toga je komandant njemačke Armijske grupe E dana 23. novembra naredio 21. korpusu da odustane od proboja prema Nikšiću i Mostaru, i da se orijentiše na proboj od Podgorice preko Kolašina prema Prijepolju. U cilju omogućavanja ovog proboja, iz pravca Prijepolja upućen je 91. korpus u napad, u susret 21. korpusu.
Nakon dugotrajnih teških borbi i obostranih ozbiljnih gubitaka, napadni klinovi 21.i 91. korpusa sastali su se 18. decembra 1944. između Kolašina i Mojkovca, čime je 21. armijski korpus probio blokadu.
Drugi korpus NOVJ vršio je bočne napade na njemačke kolone u izvlačenju i partizani su 19. decembra ušli u Podgoricu. Zato se taj dan slavi kao dan oslobođenja Podgorice. Potiskujući njemačke zaštitnice, djelovi Drugog udarnog korpusa oslobodili su Podgoricu 19. decembra, Kolašin 29. decembra, i Bijelo Polje 3. januara1945.
View Comments (1)