Danas se navršava tačno četiri godine od kada je MUP Republike Srpske silom prekinuo proteste grupe Pravda za Davida na Trgu Krajine u Banjaluci.
Protesti su trajali od marta 2018. godine a demonstranti su tražili da se riješi ubistvo studenta Davida Dragičevića i optuživali su vlast predvođenu Miloradom Dodikom i ministrom unutrašnjih poslova Draganom Lukačom da opstruiše istragu.
Vlast je mjesecima tolerisala dešavanja na Trgu i tri velika protesta do tad nezapamćena u Republici Srpskoj. Ipak u jeku izborne kampanje 2018. godine Dodik je najavio da će odmah nakon izbora 7. oktobra zabraniti proteste.
“Osmoga više neće biti ondje”, poručio je Dodik Davoru Dragičeviću, ocu ubijenog Davida Dragičevića na predizbornom skupu svoje stranke u Bileći.
Izbori su donijeli još jednu pobjedu Milorada Dodika i optužbe opozicije da ih je pokrao. Promjene su se ipak nakon 20 godina vladavine SNSD-a u Banjaluci mogle vidjeti jer je opozicioni kandidat za Predsjednika RS pobijedio sa 10.000 glasova razlike u samoj Banjaluci, što mu ipak nije bilo dovoljno da postane Predsjednik RS.
Okupljanja manje grupe članova Pravde za Davida nastavljeni su i nakon izbora dok su pro vladini mediji pripremali teren za “čišćenje trga” jer “skupovi nisu prijavljeni”.
Čišćenje trga
Akcija policije počela je rano ujutro tog 25.12.2018. godine, Davor Dragičević je uhapšen a veliki broj specijalaca brzo je raspoređen na mjestu gdje su se održavali skupovi tako da je bilo izvjesno da “čišćenje Trga” koje je već ranije najavljivano u medijima počinje.
Malobrojni građani okupili su se spontano ali policija ih je silom pomjerala malo po malo zauzimajući dio po dio Trga Krajine. Taj termin “čišćenje trga” postaće vrlo važan u pro vladinim medijima jer je predstavljao svojevrsni cilj akcije.
Zanimljivo je da je tokom akcije 25.12. jedan mladić radnicima čistoće oteo simbol grupe “stisnutu pesnicu” i pokušao je uvući u masu ali nije uspio.
Ubrzo nakon uklanjanja simbola krenula su hapšenja onih koji su se usprotivili.
Uhapšena je i majka Davida Dragičevića Suzana Radanović kao i sadašnji gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković.
Malo po malo policija je potisnula građane sa Trga i postavila kordone koji su branili sve prilaze.
Reakcije
Slike sa Trga Krajine od 25.12.2018. ubrzo su obišle svijet a odgovor građana iznenadio je sve. Te večeri hiljade ljudi izašlo je na ulice Banjaluke a protesti u još većem obimu nastavljeni su i narednih dana.
Mirna okupljanja koja su do policijske akcije bila spala na svega dvadesetak ljudi pretvorili su se u masovne izlive nezadovoljstva.
Energija je bila ogromna a broj okupljenih Banjalučana sve veći i veći i to se svake večeri ponavljalo. Reakcije iz stranih ambasada i Evropske unije bile su prilično blage i završile su na saopštenjima u kojima se izražavala zabrinutost ali su brojni svjetski mediji danima izvještavali o dešavanjima u Banjaluci.
Narednih nekoliko dana hiljade građana protestovalo je na gradskim ulicama a policija je jedino bilo važno da demonstranti ne dođu ponovo na Trg koji je bio “očišćen”.
Kordoni policije tako su branili sve prilaze Trgu dok su građani mirno šetali ostalim ulicama grada.
Sve je okončano 30.12. na poslednjem velikom skupu ove grupe kada je policija silom rastjerala demonstrante koje je krivila za prekid koncerta Harisa Džinovića ali su od te teze sami odustali i povukli prijave.
Pro vladini mediji optužili su demonstrante za planiranje državnog udara na osnovu svjedočenja dvojice učesnika protesta ali to nije dovelo do ozbiljne istrage i sudskog eploga tako da se sve stišalo nakon medijske hajke.
Davor Dragičević emigrirao je u Austriju gdje je proveo nekoliko godina a policija je zabranila sva dalja okupljanja grupe. Ta odluka doslovno se provodila, policija je napisala stotine prekršajnih prijava članovima grupe koji su nastavili okupljanje u manjem broju. U jednom od sudskih procesa Osnovni sud u Banjaluci čak je zabranio policiji da diskriminiše članove Prave za Davida.
Epilog
Aktivnosti MUP-a na prekidanju mirnih okupljanja grupe Pravda za Davida koje su čak uključivale čak i kažnjavanje male grupe ljudi koja se okupljala na klupama u centru grada prestaju tek nakon promjene vlasti u Banjaluci na lokalnim izborima 2020. godine a simboli protesta po prvi put su bili vraćeni na trg 25.12.2020. godine.
Ubistvo Davida Dragičevića nikada nije riješeno, brojna pitanja i kontroverze ostali su bez odgovora, optuženi pripadnici MUP-a oslobođeni su optužbi za prikrivanje dokaza o ubistvu a ova vijest prošla je prilično nezapaženo kako je ova tema potisnuta iz javnosti.
Mnogi se ipak slažu sa ocjenama da su protesti 2018. godine bili “početak kraja” vladavine Dodikovog SNSD-a u Banjaluci kojeg su optuživali da kontroliše pravosuđe i sve druge važne institucije. Ipak kraj Dodikove vlasti u Republici Srpskoj koja će trajati sa ovim mandatom 20 godina još se ne nazire, nakon još jednih izbora prepunih optužbi za izbornu krađu koja je nakon par protesta opozicije zaboravljena.
Brojni prvenstveno mladi Banjalučani ovu akaciju policije RS u Banjaluci 25.12. ipak nisu zaboravili a danas na godišnjicu, fejsbuk grupu Pravda za Davida preplavili su brojni snimci i fotografije sa tih događaja.