Evropska komisija saopštila je u četvrtak da će zaustaviti isplatu svih 22 milijarde evra kohezionih fondova EU za Mađarsku dok njena vlada ne ispuni uslove koji se odnose na nezavisnost pravosuđa, akademske slobode, prava LGBTQI i sistem azila.
Institucije EU su već 12. decembra odlučile da zamrznu 6,3 milijarde evra sredstava dok desničarska i evroskeptična vlada Viktora Orbana ne ispuni još teži set od 17 uslova koji su takođe povezani sa pravosuđem i suočavanjem sa korupcijom na visokim nivoima.
22 milijarde eura iznos je kohezionih fondova EU koji Mađarska treba da dobije iz dugoročnog budžeta EU između 2021. i 2027.
To su transferi iz EU koji imaju za cilj izjednačavanje životnog standarda između najbogatijih i najsiromašnijih članica 27 -nacije EU, isplaćene uglavnom kao nadoknade za novac koji su pojedine vlade potrošile na dogovorene ciljeve.
22 milijarde eura za Mađarsku namijenjeno je za programe koji uključuju obrazovanje za djecu u nepovoljnom položaju, unapređenje željezničkog saobraćaja, pristup širokopojasnoj mreži i pomoć za regije pogođene zatvaranjem elektrana na ugalj.
Odluka o stopiranju cijelog iznosa za Mađarsku donesena je jer su u četvrtak Komisija i Budimpešta potpisali takozvani sporazum o partnerstvu u kojem se detaljno navodi kako će se trošiti novac iz budžeta EU, kao i 11 operativnih programa u okviru kohezione politike.
“Evropska komisija smatra da horizontalni uvjet za omogućavanje Povelje o temeljnim pravima još nije ispunjen. To znači da Evropska komisija ne može nadoknaditi troškove. Nastavit ćemo raditi s mađarskim vlastima na prevazilaženju ove situacije”, rekla je Elisa Ferreira, EU komesar za koheziju i reforme.
Kontroverzni mađarski zakon protiv LGBTQI+, koji ograničava nastavu u školama o homoseksualnosti i transrodnim pitanjima, zajedno sa “ozbiljnim rizicima po akademsku slobodu i pravo na azil” znači da Mađarska ne poštuje Povelju EU o osnovnim pravima, saopštila je Komisija, dodavanje gotovine nije moglo biti isplaćeno sve dok Mađarska ne uspostavi usklađenost.
Mađarska vlada je saopćila da je zakon koji ograničava obrazovanje o rodu i seksualnom identitetu osmišljen da zaštiti djecu.
Ono što će Mađarska moći da dobije bez prethodne akcije je 1,5% sredstava u vidu predfinansiranja, kao i nešto gotovine u tehničkoj pomoći za pripremu projekata.
Mađarska i EU dugo su u sukobu oko vladavine prava, korupcije, tretmana seksualnih manjina, obrazovanja i migracijske politike.
Povrh kohezionih fondova, EU također zadržava 5,8 milijardi eura grantova Mađarske iz fonda EU za oporavak dok vlada ne riješi zabrinutost zbog nezavisnosti sudova.
Reuters