Evropski parlament osudio je predstojeće predsjedničke izbore u Bjelorusiji u rezoluciji koja taj proces naziva “lažnim”, te osuđuje režim autoritarnog vladara Aleksandra Lukašenka.
Evropski poslanici su 22. januara većinom glasova usvojili rezoluciju sa 567 glasova za, 25 protiv i 66 uzdržanih. Glasalo se četiri dana prije predsjedničkih izbora u Bjelorusiji 26. januara, na kojom se očekuje da će Lukašenko ako pobijediti jer nema ozbiljnih protivnika.
Rezolucija daje mračnu sliku političkog okruženja u Bjelorusiji, gdje je 70-godišnji Lukašenko na vlasti od 1994.
Ovosedmični izbori su prvi predsjednički otkako je glasanje 2020. godine izazvalo masovne nemire nakon što je Lukašenko proglašen pobjednikom uprkos tvrdnje opozicije i mnogih zapadnih vlada da je glasanje bilo namješteno.
Rezolucija “ponavlja nepriznavanje [iz 2020.] izbora Aleksandra Lukašenka na mjesto predsjednika Bjelorusije; smatra da je trenutni režim u Bjelorusiji nelegitiman, nelegalan i kriminalan; ponovo potvrđuje svoju nepokolebljivu podršku bjeloruskom narodu u njihovoj potrazi demokratije, slobode i ljudskih prava.”
Takođe se napominje da se u Bjelorusiji nalazi u pritvoru više od 1.250 političkih zatvorenika, od kojih se mnogi suočavaju s mučenjem, životno opasnim uslovima i uskraćivanjem medicinske pomoći.
Zastupnici su osudili “nedostatak slobode, pravičnosti i transparentnosti uoči takozvanih predsjedničkih izbora u Bjelorusiji i pozvali EU, njene zemlje članice i međunarodnu zajednicu da kategorički odbiju predstojeće izbore u Bjelorusiji i prethodnu kampanju kao lažne, jer ne ispunjavaju minimalne međunarodne standarde za demokratske izbore.”
Prošle sedmice su Sjedinjene Države rekle da glasanje u Bjelorusiji ne može biti slobodno ili pošteno zbog “represivnog okruženja” u kojem se na glasačkim listićima mogu pojaviti samo kandidati koje je odobrio režim, a članovi opozicije su ili zatvoreni ili u egzilu.
U Zapadnoj Evropi dugo smatran parijom, Lukašenko je poduzeo brutalni obračun protiv protivnika i civilnog društva nakon glasanja 2020. godine, što je izazvalo talas međunarodnih sankcija koje su ugušile ekonomiju zemlje.
Uoči glasanja, čini se da Lukašenko želi da signalizira Zapadu da ublažava mjere koje je država nametnula od izbora 2020. godine.
Ipak, obračun se nastavlja, uz česta hapšenja i suđenja za, kako aktivisti kažu, politički motivisane optužbe. Najmanje 1.253 osobe koje grupe za ljudska prava smatraju političkim zatvorenicima ostaju iza rešetaka, a vjeruje se da je stvarni broj veći.
Lukašenko je blisko povezao Bjelorusiju s Rusijom i pružio podršku ruskom ratu protiv susjedne Ukrajine, dozvoljavajući ruskim snagama da napadnu s bjeloruske teritorije, te je priznao da je rusko nuklearno oružje raspoređeno u Bjelorusiji.
Ali tokom više od 30 godina na vlasti često je pokušavao da iskoristi poziciju Bjelorusije između Rusije na istoku i NATO-a i Evropske unije na zapadu i sjeveru.