Sovjetska invazija na Afganistan počela je 24.decembra 1979. godine a imala je za cilj uklanjanje komunističkog predsjednika Hafizulaha Amina koji je izgubio povjerenje Kremlja. Razlozi upada trupa SSSR-a u susjednu državu i pokretanja mukotrpnog rata koji će trajati gotovo deceniju korijene vuku iz Saur revolucije koja se odigrala godinu dana ranije .
Marksistička Narodna demokratska stranka Afganistana (NDSA) je bila značajna snaga u toj zemlji koja se 1967. godine podijelila na dvije frakcije: Kalk (Masovna) frakciju na čelu sa Nur Muhamedom Tarakijem i Hafizulom Aminom, te Parčam (Zastava) frakciju na čelu sa Babrakom Kamalom.
Kao jaka opozicija NDSA je bila godinama meta represije režima afganistanskog diktatora Mohameda Dauda. Sa ciljem završetka Daudove vladavine, frakcije NDSA su se ujedinile. 27. jula 1978. i uz pomoć vojske izvela Suar revoluciju u kojoj je zbacila Dauda sa vlasti. Nur Muhamed Taraki, glavni sekretar NDSA, postaje predsjednik Revolucionarnog vijeća i premijer novouspostavljene Demokratske Republike Afganistan.
Tokom prvih 18 mjeseci vladavine, NDSA je izvršila marksističke promjene. Zakoni o promjenama bračnih običaja i agrarne reforma su bile loše shvaćene od strane tradicionalne populacije u kojoj je islam igrao veliku ulogu što je za posljedicu imalo islamističku pobunu u zemlji.
Septembra 1979. godine zamjenik premijera Hafizula Amin, preuzima vlast poslije pucnjave u palači u kojoj je ubijen njegov partijski drug i predsjednik Nur Muhamed Taraki. Preko 2 mjeseca nestabilnosti je obilježilo Aminijev režim pošto se on borio i protiv svojih protivnika u NDSA i rastuće islamističke pobune u zemlji.
Bivši direktor CIA-e, Robert Gates, napisao je u svojim memoarima da je američka obavještajna služba počela pružati pomoć protivničkim frakcijama u Afganistanu 6 mjeseci prije sovjetskog uapda.
Vlasti Sovjetskog Saveza i Afganistana su održavali dobre diplomatske odnose i ništa nije ukazivalo da bi veliki brat mogao napsati još jednu socijalističku zemlju. Prije sovjetskog upada više od 400 sovjetskih vojnih savjetnika je bilo u Afganistanu .
Decembra 1978., SSSR je potpisao bilateralni dogovor o prijateljstvu i saradnji s Afganistanom koji je dopuštao koncentriranje sovjetskih snaga u slučaju afganistanskog zahtjeva. Sovjetska vojna pomoć se povećala i Aminov režim je postajao sve ovisniji o njoj. Ipak, do oktobra 1979. odnosi između Afganistana i Sovjetskog Saveza su se poremetili.
Sovjetski vođa Leonid Brežnjev i ostarjelo rukovodstvo KP SSSR-a odlučilo je pružiti pomoć Afganistanu u cilju očuvanja afganistanske revolucije koja se suočavala sa islamističkom pobunom ali je vjerovao da je Amin kao predsjednik Afganistana nesposoban izvršiti ovaj zadatak tim više što je odbijao biti marioneta Kremlja i želio graditi vlastiti put u socijalizam.
Zbog sve većeg straha da bi se Amin mogao oteti kontroli i uspostaviti savezništvo Afganistana sa Sjedinjenim Državama, sovjetski vođa Leonid Brežnjev naredio je invaziju svoje 40. armije na Afganistan 24. decembra 1979. godine a tri dana kasnije izvršena je specijalna operacija u kojoj je ubijen Hafizulah Amin.
Predsjendik Amin je vjerovao Sovjetskom Savezu do samog kraja, uprkos pogoršanju zvaničnih odnosa, i nije bio svjestan da se plima u Moskvi okrenula protiv njega. Sama operacija uklanjanja nazvana je Oluja-333 i bila je do detalja dobro isplanirana i uspješna.
Oluja 333
Zabrinut za svoju sigurnost, 20. decembra Hafizulah Amin se preselio iz Predsjedničke palače, smještene u centru Kabula, u palaču Tajbeg , koja je ranije bila sjedište Centralnog korpusa avganistanske vojske .
Svi putevi do palate bili su minirani, osim jednog, koji je imao teške mitraljeze i artiljeriju postavljene za odbranu. Da stvar bude još gora po Sovjete, Avganistanci su uspostavili drugu liniju odbrane koja se sastojala od sedam postova, “svakom sa četiri stražara naoružana mitraljezom, minobacačem i automatskim puškama”. Spoljnu odbranu palate vodila je Predsednička garda, koja se sastojala od 2.500 vojnika i tri tenka T-54 .
Nekoliko sovjetskih komandanata koji su učestvovali u atentatu na Amina smatralo je da je plan napada na palatu “lud” ali je sama operacija bila izuzetno efikasna. Čak su pokušali da otruju Amina samo nekoliko sati prije napada na Predsjedničku palatu 27. decembra.
Napad na palatu je počeo oko 19 sati 27. decembra 1979. godine. Postoje različiti izvještaji o tome kako je Amin umro, ali tačni detalji nikada nisu potvrđeni. zapravo sve je bilo gotovo za 24 sata a sovjeti su kontrolisali ključne institucije u zemlji. Amin je ili ubijen namjernim napadom ili je umro od “nasumičnog rafala”. Aminov sin je smrtno ranjen i umro je ubrzo nakon toga. Njegova kćerka je ranjena, ali je preživjela.
Nakon Aminove smrti 27. decembra 1979. Radio Kabul je emitovao unaprijed snimljeni govor Babraka Karmala avganistanskom narodu, rekavši: “Danas je Aminova mašina za mučenje razbijena”. Karmala su Sovjeti postavili kao novog vođu dok je Sovjetska armija započela svoju intervenciju u Afganistanu koja će trajati devet godina.
Odluka Sovjetskog Saveza da direktno interveniše u Afganistanu bila je zasnovana na Brežnjevskoj doktrini uspostavljenoj još ranije tokom invazije na Čehoslovačku.
Smatra se da je tadašnji prvi čovjek KGB-a Yurij Andropov koji je naslijedio Leonida Brežnjeva na mjesto lidera generalnog sekretara CK KP SSSR-a, odigrao ključnu ulogu u odluci da se pokrene invazija na Afganistan. Ipak sama intervencija samo je rasplamsala islamističku pobunu podržanu iz SAD-a a Barbak Karmal nikada se nije uspio otarasiti etikete marionete Kremlja.
Ubrzo se preko 620.000 vojnika Sovjetskog saveza borilo u Afganistanu a a u ratu koji je trajao gotovo čitavu deceniju i koji se smatrao jednim od ključnih uzroka kolapsa SSSR-a poginulo je 14.400 sovjetskih vojnika.