Ima li dokaza da je Blagoje Jovović stvarno pucao na Antu Pavelića ili je to propaganda Vučićevog režima?

Na godišnjicu osnivanja zloglasne Nezavisne države Hrvatske ponovo je aktuelizovana priča o Blagoju Jovoviću, četničkom emigrantu u Argentini koji je navodno pucao u poglavnika NDH Antu Pavelića.

Ova i brojne druge legende za koje ne postoje istorijska uporišta postale su sastavni dio propagande vlasti u Srbiji koja iz takvog sistema vrijednosti crpi podršku. Starije tekstove na ovu temu internet gotovo ne pronalazi jer priča nije naširoko eksploatisana kroz državnu propagandu, postoji tek nekoliko tekstova koji pominju knjigu Tihomira Tihe Burzanovića. No, koliko u ovoj priči ima istine?

Dana 10. aprila 1957. godine, na 16. godišnjicu od osnivanja NDH, Ante Pavelić je ranjen u pokušaju atentata u Argentini. Ustaški poglavnik je preživio atentat a atentator nije poznat. Nakon Perónovog pada s vlasti , Pavelić se našao u nemilosti argentinske vlade; Jugoslavija je ponovo zatražila njegovo izručenje dvije sedmice nakon ranjavanja.

On se potom preselio u Čile gdje je proveo četiri mjeseca a zatim otišao u Španiju gdje je na vlasti još uvijek bio fašistički diktator Francusko Franko.

Pavelić je preminuo dvije godine kasnije 28. decembra 1959. u bolnici Alemán u Madridu u 70. godini od rana koje je zadobio u pokušaju atentata.

Većina hrvatskih emigranata vjerovala je da iza pokušaja atentata stoji jugoslovenska država ali je Jovović decenijama kasnije navodno vjerskim poglavarima u Crnoj Gori iznio tvrdnju da zapravo on stoji iza atentata. Zanimljivo je da se dostupna fotografija Jovovića iz ratnog perioda u velikom broju medija (1,2.3) “kropuje” na način da se iz njie isjecaju njemački oficiri koje se vide sa njim.

Priča o Jovoviću kao atentatoru na Pavelića je ipak na široko eksploatisana u pro vladinim medijima u Srbiji poslednjih godina a ovom temom bavio se istoričar Novak Ažić čiji tekst na ovu temu prenosimo u nastavku.

Ima li dokaza da je Jovović bio atentator?

Srpski istoričar dr Bojan Dimitrijević iz Instituta za savremenu istoriju Srbije, ne tako davno priznao je da do priče Blagoja Jovovića (inače, saopštene poznih devedesetih godina XX vijeka) da je lično stanoviti Blagoje atentator na Anta Pavelića, srpska istoriografija uopšte nije znala ko je pucao na bivšeg poglavnika NDH u Argentini i ranio ga.

To je jedan i jedini navodni “izvor” o imenu atentatora na Pavelića. Dakle, Jovovićeva lična priča, koju ne prati nijedno istorijsko svjedočanstvo. To je montirana priča bez izvora.

Znači, dok Blagoje Jovović tada nije posjetio Crnu Goru druge polovine devedesetih i ispričao vlastitupriču mitropolitu da je on pucao na Pavelića, u modernoj srpskoj istoriografiji nikad i niđe nije pomenuto da su četnička emigracija i posebice Blagoje Jovović (rodom iz Kosića, sela u Bjelopavlićima), izvršitelji atentata na Pavelića.

Piše: Mr Novak ADŽIĆ (tekst iz 2023. godine)

Postavlja se pitanje: ko ozbiljan u okviru moderne naučne istoriografije može vjerovati u priču Blagoja Jovovića onda politički i lično motivisanu, ispričanu izgleda iz motiva da se “proslavi” i da tako postane “srpski nacionalni heroj” i “osvetnik”.

Kako se može vjerovati da je istinito nešto za što je jasno da je izmišljeno. Kad se, recimo, zna da nema nijedan istorijski izvor koji može to dokazati, čak ni na nivou pretpostavke. Nema ni aluzije u istorijskim izvorima da to može biti tačno. Nikad ni četnička poratna emigracija u Argentini i SAD i u Evropi nije to tvrdila, niti iđe ikad pomenula Jovovića kao atentatora.

Do druge polovine potonje decenije XX stoljeća niko to nije pomenuo osim što je Jovović srpskom mitropolitu Amfilohiju ispričao tu priču s ciljem da se “proslavi kao junak” i tako postane “srpski heroj” za koga se u javnom životu do tada nije znalo. 

Nijedan ozbiljni istoričar u Crnoj Gori, regionu i u Evropi nikad i niđe nije iznio tezu o Jovovićevom atentatu na Pavelića, niti prihvatio kao iole održivu novinarsku, publicističku i propagandnu bajku lansiranu od njega samoga i potom medijski od g. Tihomira Burzanovića i drugih, te istu rabljenu do besmisla, jer je ona i sama, po svojoj biti, samohvalisava i besmislena.

I srpska istoričarka prof. dr Dubravka Stojanović, profesorica na katedri za istoriju Univerziteta u Beogradu, tvrdi da nije tačno da je Jovović pucao na Pavelića.

Ali, navedenu izmišljotinu režim Aleksandra Vučića u Srbiji proglasio je za neporecivu istinu. Tako je i jedna ulica u Beogradu, odnosno u Zemunu, dobila ime po “atentatoru” Blagoju Jovoviću. I to tako da je nekadašnja Zagorska ulica preimenovana u Ulicu Blagoja Jovovića.

Podsjećam i na sljedeće činjenice: Ni jugoslovenski komunisti, odnosno jugoslovenska vlast u FNRJ i SFRJ i njena diplomacija, koji su pokušali da dobiju ekstradiciju Pavelića od vlasti Argentine da mu sude za ratne zločine u zemlji (kao kasnije Andriji Artukoviću što su sudili nakon što je izručen SFRJ) ni u jednom istoriografiji poznatom dokumentu, izvoru ili zapisu nijesu pomenuli da su četnicki emigranti pucali na Pavelića u Argentini i ranili ga, a još manje da su naveli da je to personalno učinio Blagoje Jovović. 

Dakle, uporno se vrši lažiranje povijesti, odnosno stvaranje njene poželjne slike radi političke upotrebe iste. 

Uloga Amfilohija

G. Blagoje Jovović, porijeklom iz Kosića, kasniji četnički emigrant se, kako smo pomenuli, sreo sa g. Amfilohijem i rekao mu da je on pucao na Pavelića i ranio ga, a “dično pero “od “istinoljubivog novinara” g. Tihomira Burzanovića objavio je njegovu priču (bez ijednog istorijskog izvora i bez ijednog svjedoka) sa tendencijom da se to proglasi za “istinu”.

Inače, valja navesti da je sada već preminuli g. Blagoje Jovović bio sporedna i skoro nepoznataosoba u okviru četničkog pokreta i njegovih oružanih formacija u zemlji tokom rata i potom u emigraciji i njenoj štampi i periodici anonimna ličnost, te da istorijski izvori kazujuda on nije pucao na Pavelića, niti ga ranio, niti postoje dokazi da je on to uradio.

O Paveliću i ustašama najveći znalac te problematike, istoričar prof. dr Bogdan Krizman, napisao je hiljade i hiljade stranica i nikad i nigdje ne samo da nije pomenuo Jovovića, nego ni to da je četnicka emigracija organizovala i izvela atentat na Pavelića. 

Takođe, nijedan izvor ustaške provenijencije (ustaške emigracije) ne spominje Blagoja Jovovića kao atentatora, niti četnicke emigrante da su pucali i ranili Pavelića. To ne pominje nigdje u javnim iskazima, ni Pavelićeva ćerka Višnja koja je u emigraciji s njim živjela u Argentini, prije i za vrijeme atentata i potom Španiji. 

Da zaključimo: U Crnoj Gori uporno se nastavlja širenje neistina ne samo o ovoj temi, već i o brojnim drugim krupnim stvarima. Ove skorašnje i ranije promocije knjiga na ovu temu, koje govore da je Blagoje Jovović bio atentator na Pavelića, samo su potvrda da neistina kad se nebrojeno puta ponavlja u propagandi za brojne ljude može postati istina. 

Ali, postoje I brojni ljudi koji u to ne vjeruju i ne mogu se ubijediti da je tačno ono što se ne može dokazati da je tačno. Pogotovo to nije moguće u naučnoj istoriografiji.