Slovensko predsjedanje Vijećem Europske unije počelo je zasjenjeno dosad nezabilježenim skandalima i tenzijama tokom posjeta članova Evropske komisije i skupine akreditiranih briselskih dopisnika Sloveniji.
Na zatvorenom sastanku evropskih povjerenika i članova slovenske vlade, što je uobičajeni format pri svakom početku rotirajućeg predsjedanja svake države članice Vijećem EU, premijer Janez Janša navodno je pokazivao fotografije dvojice slovenskih sudaca koji se druže s političarima iz redova slovenskih socijaldemokrata, od kojih su neki obučeni u crvene majice s likom Che Guevare.
Janša je time želio naglasiti svoju tezu da su u Sloveniji pravosuđe, a i mediji pod kontrolom “socijalista koji su vladali proteklih 68 od 75 godina i koji su Janšu politički zatvorili prije samo pet godina”, kako je to kasnije napisao neko na Twitteru, čiju je poruku podijelio (retvitao) sam premijer Janša, piše zagrebački Večernji list.
Predsjednica Evropske komisije Ursula von der Leyen poručila je Janši da suci u demokraciji imaju pravo na lični politički stav, no njen prvi izvršni potpredsjednik Frans Timmermans, nizozemski socijalist, odlučio je nakon toga odbiti stajati s Janšom na zajedničkoj fotografiji svih evropskih komesara i slovenskih ministara.
Nije htio biti na podiju s Janšom
“Jednostavno nisam mogao biti na istom podiju s premijerom Janšom nakon njegovih neprihvatljivih napada i klevetanja dvoje sudaca i dvoje socijaldemokratskih europarlamentaraca”, rekao je Timmermans novinarima koji su iz Brisela doputovali kako bi pratili početak slovenskog predsjedanja i radnu posjetu vrha Evropske komisije Sloveniji.
Jučer je ta grupa briselskih dopisnika imala i brifing s premijerom Janšom, koji im je odlučio pustiti videouradak za koji Janša tvrdi da je bio cenzuriran u Evropskom parlamentu.
Zapravo se radi o propagandom filmu u režiji Janšine stranke, u kojem se izvode dokazi za Janšinu tvrdnju da nisu on i njegova vlada ti koji nastoje staviti pravosuđe i medije pod političku kontrolu, nego su ti mediji i to pravosuđe pod čvrstom političkom kontrolom socijalista, a Janša je žrtva.
Janša je taj film želio pokazati prije nekoliko mjeseci tokom saslušanja pred jednim odborom Evropskog parlamenta, koji je istraživao navode o gušenju medijskih sloboda u Janšinoj Sloveniji, no tada mu europarlamentarci nisu dopustili taj neobičan potez jer nisu željeli gledati film, nego razgovarati s premijerom.
“Ovo mora da je najčudniji trenutak u historiji novinarskih putovanja organiziranih u vrijeme početka rotirajućih predsjedanja Vijećem EU”, komentirao je to prikazivanje Janšina propagandnog filma irski novinar Tony Connelly.
Nakon filma, premijer Janša je prozivao novinare da jednostrano prikazuju stanje medijskih sloboda i dodao “znam ko su vam izvori”.
“Nakon uvreda, Janša počinje s prijetnjama”, komentirao je nizozemski novinar Christoph Schmidt.
Dan ranije, prekjučer, upravo je zbog medijskih sloboda predsjednica Komisije odlučila na zajedničkoj press-konferenciji opomenuti premijera Janšu. Pozvala ga je da prekine blokadu finansiranja agencije STA, da poštuje slobodne medije kao “suštinu demokracije” te da “s iznimnom hitnošću” imenuje predstavnika Slovenije u Ured evropskog javnog tužitelja, što je još jedan kamen spoticanja u odnosima Janše s Evropskom unijom.
Ko je nazvan svinjom?
No to nije sve. Zaseban skandal dogodio se kad je ministar unutrašnjih poslova Aleš Hojs na svom brifingu s briselskim dopisnicima rekao nešto što su novinari protumačili kao da Fransa Timmermansa naziva svinjom.
Novinari su, naime, ministra Hojsa pitali o poruci koju je prije šest dana objavio na Twitteru, gdje je komentirao demonstrante na Prešernovu trgu citirajući izraz: “Ne bacaj bisere pred svinje.”
Na to pitanje Janšin ministar je odgovorio je da nije želio demonstrante nazvati svinjama, ali da bi nakon svega što je čuo prekjučer (tokom sastanka članova Komisije s članovima Vlade Slovenije) ipak nazvao nekoga svinjom, ali taj neko nije s Prešernova trga, nego u visokoj birokratiji Evropske unije.
Novinar portala Politico David Herszenhorn napisao je da među novinarima na brifingu prevladava shvatanje da je Hojs ciljao na Timmermansa zbog protestnog nepojavljivanja na fotografiji s Janšom.
“Nisam imao na umu Fransa Timmermansa kad sam odgovarao na to pitanje. Hajdemo se radije fokusirati na slovensko predsjedanje Vijećem EU sada”, odgovorio je ministar Hojs na Twitteru na te nedoumice o svinjama, prenosi Večernji list.