Premijer Kosova Aljbin (Albin) Kurti je izjavio da nikada nije bilo spornije da li vrede opštine na etničkoj osnovi, te da zbog toga zvanični Beograd “nervozno” insistira na formiranju Zajednice opština sa srpskom većinom, kako bi se stvorio entitet poput Republike Srpske u Bosni i Hercegovini.
“Republika Srpska je takođe počela kao Zajednica opština u Bosni i Hercegovini. Uveren sam da to nije ono što Srbi sa Kosova žele, ali sam uveren da je to upravo ono što Srbija želi”, rekao je Kurti 10. februara.
Zajednica opština sa srpskom većinom je dogovorena u okviru dijaloga Kosova i Srbije o normalizaciji odnosa, koji se od 2011. godine vodi posredstvom Evropske unije.
Međutim, Kosovo je do sada odbijalo da implementira taj sporazum uz obrazloženje da nisu moguća udruživanja na nacionalnoj osnovi, ali i zbog zabrinutosti da bi ona izgledala kao entitet Republika Srpska u Bosni i Hercegovini.
Prema Kurtijevim rečima, “Srbija sada u panici nastoji da što pre okupi deset gradonačelnika na čijem je čelu Srpska lista, kako bi proglasili predsednika Zajednice i time pogazili ministra u Vladi Kosova”.
“Apsolutno nema političkog pluralizma u srpskoj zajednici na Kosovu, ali on će nastajati sa našom demokratskom i progresivnom vladom, zato je Srbija u panici“, rekao je Kurti.
Kurti je nakon ostavke Gorana Rakića iz redova Srpske liste, najveće partije kosovskih Srba koja ima podršku Beograda, na mesto ministra za zajednice i povratak decembra prošle godine imenovao Nenada Rašića, iz opozicione Progresivno demokratske stranke.
Ministar za zajednice u povratak u Vladi Kosova Nenad Rašić potvrdio je za RSE da je dobio poziv SAD da učestvuje na diskusiji 31. januara o formiranju Zajednice opština sa srpskom većinom.
S druge strane, međunarodna zajednica poziva Kosovo da sprovede sporazum o Zajednici, a ambasada Sjedinjenih Država u Prištini je održala diskusiju na tu temu sa predstavnicima Vlade i predsedništva Kosova, te opozicionih političkih partija i civilnog društva.
Ambasador Sjedinjenih Američkih Država na Kosovu Jeffrey Hovenier je rekao da njegova zemlja “ne podržava nijedan sporazum koji krši Ustav Kosova” ili koji “ugrožava suverenitet, nezavisnost i multietnički karakter Kosova”.
Ipak, podvukao je da SAD očekuju od Kosova da ispuni svoju obavezu te ponovo pozvao Vladu da da svoje predloge oko formiranja Zajednice.
Nakon toga je 2. februara Kurti rekao da Zajednica mora da bude u skladu sa Ustavom i zakonima Kosova, da se promeni ime jer ne može da bude monoetnička, te da nema nikakva izvršna ovlašćenja već da služi isključivo saradnji između opština.
Traži i da se pre njenog osnivanja ugase paralelne strukture Srbije na severu Kosova, da bude deo konačnog sporazuma i da se formira nakon međusobnog priznanja.
Uslove premijera Kosova Kurtija za formiranje Zajednice, predsednik Srbije Aleksandar Vučić nazvao je “bajkom”. On je rekao da Kurti ustvari neće da formira Zajednicu opština sa srpskom većinom.
Inače, zvanični Beograd insistira da se Zajednica opština sa srpskom većinom formira onako kako je dogovoreno u Briselu 2013.
Potom su 2015. godine utvrđeni principi, ali je Ustavni sud Kosova konstatovao da oni nisu u skladu sa 23 člana Ustava Kosova uz zaključak da ipak mogu biti prilagođeni statutom ili nekim podzakonskim aktom.
RSE