Vijest o hapšenju sedmoro ljevičara osuđenih za terorističke napade u Italiji tokom sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog vijeka, koji su desetljećima izbjegavali zatvor krijući se pod okriljem Francuske, potisnula je pandemijske teme u uglove naslovnica medija na Apeninima.
Francuska je godinama, na temelju doktrine bivšeg predsjednika socijaliste Francoisa Mitterranda, pružala utočište pripadnicima Crvenih brigada i drugih grupa odgovornih za brojna krvoprolića u Italiji. Uslijed toga su odnosi Pariza i Rima dugo bili zategnuti.
No, nakon višemjesečnih pregovora na najvišem državnom nivou, francuska policija je prošle sedmice uhapsila sedmero bjegunaca. Još dvoje ih se u međuvremenu predalo vlastima u Parizu, a za jednom osobom se i dalje traga.
“Francuska, i sama pogođena terorizmom, razumije italijansku potrebu da pravda bude zadovoljena ”, saopćeno je iz ureda predsjednika Francuske Emmanuela Macrona.
Ko je i zbog čega uhapšen u Francuskoj
Italijanski premijer Mario Draghi, koji je od preuzimanja Vlade u februaru razvio dobre i bliske odnose s Macronom, pozdravio je akciju francuskih vlasti, poručivši da su “sjećanja na barbarske napade ostala duboko u italijanskoj svijesti”.
Uhapšenima prijeti izručenje Italiji, gdje bi trebali služiti višegodišnje zatvorske kazne. Mediji, međutim, predviđaju da bi komplicirani procesi o ekstradiciji u Francuskoj mogli trajati između dvije i tri godine.
“Pristajete li na izručenje Italiji?“, gotovo kao retoričko je zvučalo pitanje nadležne sutkinje u Parizu, piše Repubblica. “Ne”, odgovarali su redom uhapšeni. Budući da su svi već u poznim godinama i da je sud procijenio da ne postoji opasnost od bijega, pušteni su na uvjetnu slobodu do eventualne odluke o izručenju.
Najpoznatiji i najstariji među uhapšenima, kako prenosi Corriere della Sera, je Giorgio Pietrostefani (77), osnivač političke organizacije Lotta Continua (“neprekidna borba”), koji je osuđen na 22 godine zatvora kao naručilac ubistva policijskog komesara Luigija Calabresija 1972. U Francusku je pobjegao nakon što je odslužio dvije godine kazne.Reklama
Uhapšeni su i članovi Crvenih brigada Marina Petrella, Roberta Cappelli, Sergio Tornaghi i Narciso Manenti, svi osuđeni na doživotni zatvor.
Rimljanke Cappelli i Petrellu sud je proglasio odgovornim za ubistvo generala karabinjera Enrica Galvaligija 1980. godine, a Cappeli i za likvidaciju policajca Michelea Granata 1979. godine. Tornaghi je osuđen zbog ubistva poduzetnika Renata Briana 1980. godine, a Manenti za smrt karabinjera Giuseppea Gurrierija.
Stotine žrtava političkog terorizma
Izručenje Italiji očekuje i Giovannija Alimontija i Enza Calvittija te Luigija Bergamina i Raffaela Venturu. Posljednja dvojica su izbjegli hapšenje u srijedu, ali su se predali dan kasnije. Njih četverica su u domovini osuđeni na višegodišnje zatvorske kazne. U bjekstvu je deseti sa liste za ekstradiciju Maurizio Di Marzio.
Hapšenja bjegunaca su na Apeninima probudila sjećanja na “godine olova”, kako se u Italiji naziva crno razdoblje od kraja šezdesetih do početka osamdesetih godina prošlog vijeka, u kojem su razne ekstremne ljevičarske i desničarske grupe izvele niz terorističkih napada.
“Lica danas ostarjelih Italijana okrivljenih za terorizam vraćaju nas u tragične sedamdesete, podsjećajući nas da podmirimo račune koji su predugo ostali neriješeni, kao da je naša povijest osuđena da se nikad ne zatvori”, komentira Repubblica.
Smatra se da su u politički motiviranom nasilju tokom desetljeća ubijene stotine osoba, među njima i Aldo Moro, bivši premijer Italije i predsjednik Demokršćanske stranke. U martu 1978. godine oteli su ga pripadnici Crvenih brigada te su mu organizirali “suđenje” i osudili ga na smrt. Ubijen je, a njegovo je tijelo pronađeno u prtljažniku automobila u Rimu.
Mitterrandova doktrina do 2000. godine
Brojni ljevičari su, nakon procesa i osuda u Italiji, pobjegli u Francusku, koja im je omogućila politički azil (u teoriji samo za osuđenike koji nisu “svojeručno“ učestvovali u krvavim terorističkim napadima). Francuska je Mitterrandovu doktrinu zvanično poštivala do 2000. godine, unatoč čestim diplomatskim pokušajima Italije da ishodi izručenja.
Do sada najviše što su italijanske vlasti isposlovale bila je ekstradicija Cesarea Battistija iz Brazila, prije dvije godine. I on je, nakon bijega iz Italije, iskoristio Mitterrandovu politiku, da bi potom iz Francuske emigrirao u Južnu Ameriku. Danas u Kalabriji služi doživotnu zatvorsku kaznu.
Diplomatski skandal između dvije zemlje izbio je i 2008. godine, kada je tadašnji predsjednik Francuske Nicolas Sarkozy odbio ekstradiciju Marine Petrelle, obrazlažući svoju odluku humanitarnim razlozima. U Petrellinu odbranu tada je stala italijanska glumica Valeria Bruni Tedeschi, sestra Sarkozyjeve supruge Carle.
Bruni Tedeschi se i sada angažirala na odbrani, kao potpisnica javnog pisma intelektualaca i umjetnika objavljenog u francuskom dnevniku Libèration, u kojem se od aktuelnog predsjednika Macrona traži zaštita uhapšenih ljevičara.
“Neke od njih u Italiji i danas koriste za politička potkusurivanja s kojima nemaju veze“, piše, uz ostalo, u pismu koje su potpisali i Costa Gavras, Jean-Luc Godard, Annie Ernaux, Georges Didi-Huberman…
Intervju sina i supruge ubijenog karabinjera
“U previranjima sedamdesetih milioni Italijana bavili su se politikom na nenasilan način, demonstracijama ili građanskim neposluhom. Zašto bi onda bilo oprošteno nekolicini koji su se latili oružja? Ova spora pravda nije samo za žrtve, već i za sve one koji u to vrijeme nisu skrenuli sa puta”, piše u kolumni za Repubblicu Benedetta Tobagi, književnica čijeg su oca Waltera Benedetta, poznatog novinara, u terorističkom napadu ubili pripadnici “Brigade XXVIII mart“.
Rimski list donosi i intervju koji je Mario Calabresi vodio sa svojom majkom Gemmom Capra. Sin i supruga ubijenog Luigia Calabresija evociraju zločin od prije pola vijeka. U jednom trenutku Calabresi, koji je imao dvije godine kada je ostao bez oca, pita majku: “Očekuješ li šta sada?“
“Mislim da je pravo vrijeme da doznamo istinu. Bilo bi važno da u ovom trenutku svog života napokon pronađu malo hrabrosti i predaju nam dijelove koji nedostaju u slagalici. Ja sam im oprostila i mirna sam. Sad je red na njih”, kaže Capra.
Al Jazeera Balkans