Na današnji dan poginuo je Rudi Čajavec, jedan od dva pilota prve partizanske eskadrile. Rođen je 1. aprila 1911. godine u selu Zgošća, nadomak Kaknja.
Još tokom školovanja u gimnaziji bio je povezan sa revolucionarnim omladinskim pokretom. Zbog sukoba sa školskim vlastima bio je prinuđen da menja škole i mesta obrazovanja.
Kasnije, kao student Pravnog fakulteta u Beogradu, nastavio je saradnju sa studentskim pokretom i aktivno učestvovao u demonstracijama. Nakon tih protesta bio je uhapšen i izložen mučenju u zatvoru „Glavnjača“.
Nakon parlamentarnih izbora 5. maja 1935. godine, na kojima se izjasnio protiv tadašnjeg predsednika vlade Bogo Ljuba Jevtića, premešten je iz Beograda, gde je radio u Ministarstvu poljoprivrede.
Dana 1. decembra 1937, na Dan državnosti Kraljevine Jugoslavije, završio je školu rezervnih oficira u Novom Sadu i stekao čin rezervnog vazduhoplovnog potporučnika. Neposredno pred Drugi svetski rat, otputovao je u Francusku sa namerom da doktorira pravne nauke na Sorboni.
Bjekstvo u partizane
U trenutku okupacije zatekao se u Zagrebu, odakle je prešao u Banjaluku. Tamo je postavljen za direktora Ureda za kolonizaciju. Ta funkcija omogućila mu je da, u saradnji sa grupom službenika i pod vođstvom partijske organizacije u Banjaluci, uspostavi kanal za slanje materijala i informacija prema oslobođenim teritorijama.
Kao rezervni oficir i pilot, povremeno je leteo u jedinici Vazduhoplovstva NDH, stacioniranoj na aerodromu Zalužani, gde je uspostavio kontakt sa Franjom Kluzom i avio-mehaničarom Milutinom Jazbecom. Ova trojica su, prema planu gradskog komiteta i Operativnog štaba NOP odreda Bosanske krajine, pripremala prelet na slobodnu teritoriju.
Dana 23. maja 1942. godine, Rudi Čajavec i Jazbec su, neposredno nakon Kluza, preleteli avionom „Brege-19“ na sletilište Urije kod Prijedora. Taj čin označava početak stvaranja partizanskog vazduhoplovstva.
Sve do početka juna iste godine, dok su se na Urijama odvijale intenzivne pripreme za operativno delovanje partizanskih aviona, Čajavec je prisustvovao narodnim zborovima, promovišući jedinstvo i bratstvo između hrvatskog i srpskog naroda.
Učestvovao je u izradi letka namenjenog domobranskim jedinicama, koji su potpisali pripadnici partizanskog vazduhoplovstva.
Poslednji let
Prvi i jedini borbeni let Čajavec i Jazbec izveli su 4. juna 1942. godine: iznad Banjaluke bacali su propagandne letke, a zatim su bombardovali aerodrom Zalužani. Nakon uspešno izvedene misije, u poslednjem naletu iznad aerodroma, Čajavec je ranjen dejstvom protuzračne odbrane.
Morao je prinudno da sleti u blizini sela Kadinjani, gde su ga ubrzo opkolili četnici. Nakon kraće borbe, izvršio je samoubistvo kako ne bi bio uhvaćen živ.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije od 12. juna 1946. godine, posthumno mu je dodeljen Orden zasluga za narod prvog reda, a 20. decembra 1951. godine proglašen je narodnim herojem.
Fabrika signalnih uređaja „Čajavec“ u Banjaluci nosi njegovo ime.
novidani.com