General crnogorske vojske Krsto Zrnov Popović, rođen je 13. septembra 1881. godine u Cucama, a ubijen je u oružanoj borbi od strane operativne potjerne grupe OZN-e, u noći između 13. i 14. marta 1947. godine u mjestu zvano Bojanje brdo u Cucima. Po ubjeđenju je bio monarhista i zalagao se za nezavisnu Kraljevinu Crnu Goru.
Komandovao je crnogorskom vojskom u Prvom svjetskom ratu. Na Badnji dan 1918. godine bio je jedan od zapovjednika oružane pobune protiv pripojenja Crne Gore Srbiji.
Nakon krvavih borbi sa Srpskom vojskom i “bjelašima” oko Cetinja, odlazi za Italiju (gradovi: Gaeta, Formi, Kave), gdje se u vojnim kampovima okupljaju ustanici iz Crne Gore.
Usprkos apelu da odustanu od nastavka oružanih borbi koje im je slao kralj Nikola I. Petrović iz emigracije kod Pariza oficiri crnogorske kraljevske vojske se reorganiziraju, naoružavaju i u manjim postrojbama ubacuju u Crnu Goru.
- Kakva je bila sudbina devetorice partizana koji su 13.jula digli ustanak u Crnoj Gori? Progonili ih fašisti, nacionalisti i dojučerašnji saborci
- (VIDEO) Đilas: Nismo htjeli masovni Trinaestojulski ustanak, Tito mi je rekao razbiće vas Italijani
Popović se 1934. godine vratio u Crnu Goru, prihvatio amnestiju i nastanio u Nikšiću. Živio je povučeno, ali je bio članom Crnogorske stranke, koja je imala programski cilj da se Crna Gora ustroji kao federalna jedinica u jugoslavenskoj državi. No, ipak, njihov je intimni, krajnji politički ideal, bila nezavisna crnogorska država.
Nakon okupacije Crne Gore, odbio je pozive dijela čelništva Crnogorske stranke I Sekule Drljevića da na Petrovdan 12. 7. 1941. godine učestvuje u radu svečanog Sabora na kojem je proglašena marionetske “Nezavisne Crne Gore”.
Nakon izbijanja Trinestojulskog ustanka manji se dio čelništva Crnogorske stranke (Mihailo Vicković) i simpatizera priključio crnogorskim partizanima.
Nakon snažne talijanske kontraofenzive, dolazi do osipanja i rascjepa u ustaničkom partizanskom pokretu te formiranja, uz pomoć Talijana, četničkih jedinica.
Početkom marta 1942. godine Popović poziva svoje pristalice koji se okupljaju pod crnogorski alaj-barjak i uz podršku talijanskih vlasti formira Crnogorsku narodnu vojsku (čiji su članovi poznati i pod nazivom “krilaši”) .
Pod patronatom okupatora Crna Gora je podijeljena na tri sektora od kojih jedan pripada zelenašima, a druga dva četnicima Baje Stanišića i Pavla Đurišića. Po povlačenju partizana za Bosnu, četnici su napali zelenaše i to je bio kraj koalicije. U ovom sukobu su Italijani uzeli zelenaše u zaštitu.
Od ovih događanja pa nadalje, zelenaši odbijaju da napadaju partizane. Lovćensku brigadu, čiji je komandant bio Krsto Popović, zahvatilo je rasulo i Nijemci su je rasformirali u novembru 1943. godine, a Krsta razoružali.
Partizani su ga više puta pozivali da im se priključi. Iako su mu dva sina (Radovan i Nikola) bila u partizanima odbio je sve pozive . Njegovi sinovi bili su partizanski borci od 1941. godine; Radovan je poginuo u bici na Neretvi, dok je Nikola proglašen za narodnog heroja.
Poziv mu je lično prenio Savo Čelebić (1876.-1955.), stari Popovićev suborac, crnogorski komita, kasnije peti po redu general JNA. Do sredine 1944. godine najveći dio Popovićevih trupa prelazi u partizane ali je on to odbio i nastavose zalagati za nezavisnu Kraljevinu Crnu Goru.
Avgusta 1944. godine pokušava da stvori vojsku, ali bezuspješno. Poslije ovog kraha odmeće se u šumu i skriva se sve do 13. marta 1947. godine kada su ga u 66. godini ubili pripadnici OZNA. Zasjeda je bila organizovana na Bojanjem brdu između Grahova i Nudola. U okršaju gine Krsto Popović ali i oficir OZNE Rako Mugoša.
Po legendi koja je priolično prisutna u javnom diskursu, navodno je na sahrani Raka Mugoše, njegova majka oplakuje jednako obojicu i klela je sina što je krenuo na Krstu Zrnova govoreći „Nije Krsto zec iz gore nego junak Crne Gore“. Tako je zapisao pisac Obrad M. Višnjić u svojoj knjizi „Anegdote i priče iz Crne Gore” . CIjela tužbalica navodno glasi ovako:
„Sine mio, jadan bio!
Zalud sam ti govorila
Kad si poša u poćeru:
NE PRILAZI GORSKOM ZVJERU,
NIJE KRSTO ZEC IZ GORE
NO JE JUNAK CRNE GORE!
LAKŠE ĆE TE ŽALIT MAJKA
KAD POGIBE OD JUNAKA.
Krsto Zrnov je ličnost oko koje je javnost u Crnoj Gori danas jako podjeljna. Za jedne je simbol crnogorskog nacionalnog ponosa, za druge saradnik okupatora a za treće odmetnik i pobunjenik protiv Kraljevine Srbije.
Tokom nedavnog okupljanja pristalica crnogorske nezavisnosti u Podgorici pjevačica Jadranka Barjaktarović pjevala je pjesmu posvećenu njemu čime je izazvala lavinu negodovanja u Srbiji.
View Comments (3)