Sud u američkoj saveznoj državi Masačusets je proglasio krivim Kemala Mrndžića (52), za pokušaje da prikrije svoju ulogu u progonu srpskih zatvorenika u ratnom logoru Čelebići u Bosni i Hercegovini 1992. godine, saopštilo je američko Ministarstvo pravde.
Kako se navodi u saopštenju, muškarac iz Svampskota u Masačusetsu, osuđen je 18. oktobra nakon dvosedmičnog suđenja pred porotom u Bostonu, za 25-godišnju šemu prikrivanja svog progona Srba u ratu tokom devedesetih u BiH.
Takođe je osuđen za lažne tvrdnje, da bi izbjegao u Sjedinjene Države i u konačnici postao državljanin SAD.
Mrndžić, bivši nadzornik logora u Čelebićima, uhapšen je u Bostonu 17. maja 2023. godine, a optužen u junu iste godine.
Mrndžić je, između ostalog, osuđen za davanje lažne izjave agentima Ministarstva unutrašnje bezbjednosti SAD o svojoj roli u logoru, posjedovanje na prevaru stečenog sertifikata o državljanstvu i kartice socijalnog osiguranja, te upotrebu na prevaru dobijenog pasoša.
On bi mogao biti osuđen na kaznu od maksimalno 25 godina zatvora za četiri različita krivična djela, te bi mogao dobiti i novčanu kaznu od do milion dolara.
Kazne kasnije određuje sudija saveznog okružnog suda.
“Porota je Mrndžića proglasila krivim za laganje o svojoj prošlosti da bi došao u SAD, prikrivajući šta je radio kao čuvar u ozloglašenom logoru Čelebići, zatvoru sa dobro dokumentovanim slučajevima nasilja, zlostavljanja pa čak i ubijanja zatvorenika tokom rata u BiH”, izjavio je Majkl (Michael) J. Krol, specijalni agent zadužen za istraživanja koja se tiču unutrašnje bezbjednosti.
Petoro preživjelih iz logora je svjedočilo na suđenju. Kako navodi Ministarstvo pravde SAD, oni su govorili o višemjesečnom zatočeništvu u tunelima bez svjetla i vazduha, gušenju dok su bili zatvoreni ispod šahtova i svakodnevnih prebijanja bejzbol palicama i drvenim štapovima.
Svjedočili su i o ubistvima, seksualnom zlostavljanju, kao i o izgladnjivanju i uskraćivanju osnovnih ljudskih potreba.
Kako je Mrndžić stigao do SAD?
Prema sudskim dokumentima, nakon završetka rata, istražitelji Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju su razgovarali s Mrndžićem u Sarajevu i navodno ga optužili da je umiješan u zlostavljanja u Čelebićima.
Mrndžić je potom smislio plan za bijeg iz zemlje, tako što je prešao granicu u Hrvatsku i navodno se prijavio kao izbjeglica u SAD koristeći izmišljenu priču, navodi se u saopštenju.
Navodi se da je u svom zahtjevu za izbjeglištvo i intervjuu lažno tvrdio da je pobjegao iz svog doma nakon što su ga srpske snage zarobile, ispitivale i zlostavljale, te da se nije mogao vratiti kući iz straha od budućeg progona.
Primljen je u SAD kao izbjeglica 1999. godine, a na kraju je postao naturalizovani američki državljanin 2009. godine.
Šta se dešavalo u Čelebićima?
Pripadnici Teritorijalne obrane i Ministarstva unutrašnjih poslova RBiH napali su 1992. selo Bradina u opštini Konjic, na jugu BiH i izvršili zločin nad civilima srpske nacionalnosti tog sela.
Od 25. do 27. maja iste godine ubijeno je 48 civila, a oko 240 mještana odvedeno je u logor Čelebići.
Prema presudama u Haškom tribunalu, u hangaru šest nekadašnje kasarne Jugoslovenske narodne armije (JNA) u Čelebićima nalazilo se do 240 zatvorenih Srba iz Konjica i okolnih sela koji su mučeni, zlostavljani i ubijani.
U Sudu BiH za zločine počinjene nad srpskim civilnim stanovništvom na području Konjica, u periodu od maja 1992. do maja 1993. godine, a koji obuhvataju i Bradinu, sudi se Esadu Ramiću, Omeru Boriću, Šefiku Nikšiću, Adnanu Alikadiću, Mitku Pirkiću, Redži Baliću, Hamedu Lukomirku, Safaudinu Ćosiću, Muhamedu Cakiću, Ismetu Hebiboviću, Enesu Jahiću, Senadinu Ćibi i Željku Šimunoviću.
Oni su uhapšeni 2017. godine, a na teret im je stavljeno da su u periodu od maja 1992. do maja 1993., u okviru širokog i sistematičnog napada na srpsko civilno stanovništvo na području Konjica, počinili progon – ubistvima, silovanjem, zatvaranjem, mučenjima i drugim nečovječnim djelima.
U optužnici Tužilaštva BiH se navodi da su oni bili na komandnim funkcijama i pripadnici Opštinskog štaba Teritorijalne odbrane u Konjicu, Diverzantsko-izviđačkog odreda “Akrepi”, policije i stražari u logoru.