Kandidatkinja Komunističke partije Čilea pobijedila je prije dvije nedelje na lokalnim izborima u glavnom gradu Santijagu ali tu nije kraj iznenađenjima u ovoj nekadašnjoj kolijevci neoliberalizma.
Ova pobjeda došla je kao dio talasa ljevičarskih pobeda na regionalnim izborima u zemlji i pobjede njihove koalicije na konstitutivnim izborima.
Ipak ono što bi moglo biti pravo iznenađenje jesu opšti izbori koji bi se trebali održati u novembru ove godine.
Po trenutnim anketama kandidat Komunističke partije Daniel Jadue dobija nedostižnu prednost nad ostalim kandidatima.
Ukoliko pobjedi bio bi to radikalni zaokret u zemlji u kojoj je čuveni ekonomista Milton Fridman testirao svoje ideje neoliberalizma, koje su uskoro postale opšteprihvaćene.
Daniel Jadue je unuk palestinskih hrišćana koji su imigrirali u Čile stigli početkom 20. vijeka a postao je gradonačelnik Recolete još 2012. godine.
Paralelno sa njegovim usponom na lokalnim, mlada liderka čileanskih studenata Camila Vallejo vodila je Komunističku partiju do rasta u dva ciklusa parlamentarnih izbora.
Na krilima studentskih protesta 2011. godine njena popularnost je vrtoglavo rasla . Mediji su Vallejo označili kao najvažniju i najutjecajniju komunističku ličnost 21. vijeku u Čileu , u avgustu 2011. godine prikazana je na naslovnici njemačkog Die Zeit, a u decembru te godine u anketi čitatelja britanskog The Guardian nadmoćno je izabrana za “Osobu godine”.
Sa velikim brojem ličnih glasova povećala je snagu Komunističke partije u parlamentu a njihova popularnost kao i drugih stranaka lijeve orijentacije rasla je godinama, posebno nakon što su iskoristili proteste u oktobru 2019. godine.
Tada su primorali vlast na pokretanju postupka za pisanje novog Ustava jer su široki slojevi društva bili pogođeni neoliberalnom politikom posebno privatizacijom obrazovanja i zdravstva.
Nakon što su na referendumu prošle godine građani velikom većinom odbacili stari Pinočeov Ustav prije dvije nedelje održani su konstitutivni izbori za parlament koji će raditi na pisanju novog.
.
Paralelno održani su regionalni i lokallni izbori na kojima su komunistički kandidati napravili veliki uspjeh a njihova kandidatkinja Iraci Hassler postala je gradonačelnica glavnog grada Santijaga.
Nakon ovih izbora, popularnost njihovog predsjedničkog kandidata za kojeg se vjerovalo da može pobijediti u prvom ali ne i u drugom krugu, naglo je porasla pa taj scenario postaje sve realniji.
Neoliberalizam je postao službena državna politika Čilea 1975. godine, za vrijeme diktature Augusta Pinočea (1973. – 1990.) i za to vrijeme generirao dvije duboke ekonomske krize i visoku nezaposlenost.
Čile je bila jedna od prvih država na svijetu koja je prihvatila neoliberalizam, ideologiju koja će pod Ronaldom Reganom u SAD-u i Margaret Tačer u Velikoj Britaniji postati dominantna u svijetu, posebno nakon pada komunizma Sovjetskom Savezu.
Nakon ukidanja vojne diktature od 1990. godie civilna vlast u Čileu nastavljaju primjenjivati neoliberalni model, popularno nazvan el modelo.
Uprkos ekonomskom rastu i smanjenju stope siromaštva od 1990. godine, el modelo postaje sve kontroverzniji.
U 21. vijeku eskaliralali su protesti jer su se široki sektori društva negativno pogođeni privatizacijom obrazovanja, zdravstva i penzionog sustava. Zbog malih poreza koje država prikuplja javna infrastruktura je u jako lošem stanju kao i javne usluge koje se pružaju.