Nakon višemjesečnih administrativnih odlaganja, ove sedmice je nastavljeno iskopavanja u kvartu Montecarmelo – Madrid – s ciljem lociranja posmrtnih ostataka 451 pripadnika međunarodne brigade koji su sahranjeni u zajedničkoj grobnici nakon što su ih pogubili fašisti Franciska Franka tokom Španskog građanskog rata.
Ovi borci isprva su bili sahranjeni na groblju koje je pripadalo Internacionalnim brigadama, smještenom uz gradsko groblje Fuencarral. Međutim, 1941. godine, po nalogu frankističkih vlasti, njihovi ostaci su ekshumirani i premješteni u zajedničku grobnicu na području današnjeg Montecarmela.
Informacije o ovoj grobnici ponovno su izašle na vidjelo zahvaljujući istraživanjima lokalnih povjesničara i stanovnika. Luis González, povjesničar i stanovnik Montecarmela, pronašao je zapisnik sa sjednice Općine Fuencarral iz 15. srpnja 1941. godine, u kojem se spominje premještaj posmrtnih ostataka brigadista u zajedničku grobnicu.
U kolovozu 2024. godine, Ministarstvo za demokratsko sjećanje Španjolske započelo je iskopavanja na području Montecarmela u potrazi za ovom grobnicom. Prva faza iskopavanja nije dala rezultate, dijelom zbog ograničenog područja pretrage koje je odobrila gradska uprava Madrida.
U siječnju 2025. godine, Ministarstvo je dobilo dozvolu za proširenje iskopavanja na dodatne lokacije. Ovo mjesto posjetila je bivša španska ministrica Irene Montero koja je danas zastupnica ljevičarskog Podemosa u Evropskom parlamentu.
Ona je istakla važnost pronalaska grobnice kao ostvarivanja istorijske pravde: „
-Kada je fašizam izveo državni udar protiv Druge republike i demokratije u Španiji u 20. stoljeću, Bilo je desetina hiljada ljudi iz cijelog svijeta koji su došli da brane demokratiju i slobodu od fašizma u najvećoj manifestaciji međunarodne solidarnosti u istoriji. Nažalost, od tih otprilike 35.000 ljudi, oko 9.000 (neke studije govore o 10.000) umrlo je u borbi ili dok su se borili za Španiju. Francov režim nije dozvolio da njihova tijela počivaju u miru niti da njihove porodice poštuju i brinu se za uspomenu na svoje pretke, a prije svega država je osigurala da Španija odaje počast svojim pripadnicima međunarodne brigade. Naša demokratija se ne može graditi na temeljima koji su zasnovani na tijelima ubijenim od fašizma, ne može biti pune demokratije ako ne maknemo iz grobova ljude koji su izgubili živote boreći se za demokratiju, kazala je Montero.
Vjeruje se da u masovnoj grobnici ima i posmrtnih ostataka jugoslovena.
Mnogi jugoslavenski borci Internacionalnih brigada poginuli su u bitkama u i oko Madrida a i sahranjeni upravo na groblju Fuencarral u Madridu sa kojeg su posmrtni ostaci prebačeni u masovnu grobnicu u kvartu Montecarmelo.
U Zborniku sećanja aktivista jugoslovenskog revolucionarnog radničkog pokreta navodi se da je na ovom groblju sahranjen jugoslovenski revolucionar Blagoje Parović koji je bio poslednji Titov konkurent za novog lidera Komunističke partije Jugoslavije nakon ubistva Milana Gorkića.
“Parovićevo telo je bilo izloženo u bazi interbrigadista u Madridu. Pokraj odra je prodefilovala masa madridskih radnika. Veličanstveni pogreb je organizovan na madridskom groblju Fuenkaral”, navodi se u knjizi.
Takođe kod Madrida je poginuo i poznati jugoslovenski komunista Franjo Puškarić kao i brojni drugi interbrigadisti.
Beogradsko Udruženje španskih boraca raspolaže podacima da je u Internacionalnim brigadama i drugim jedinicama Španske republikanske armije bilo 1775 dobrovoljaca iz Jugoslavije, od kojih je u Španiji poginulo njih 595 a kasnije, u Narodnooslobodilačkoj borbi 116.
novidani.com