Doktorica Saša Božović rođena Magazinović bila je ljekarka, književnica i učesnica Narodnooslobodilačke borbe koja je knjigom “Tebi moja Dolores” rasplakala bivšu Jugoslaviju.
Doktorka Božović rođena je 4. avgusta 1912. godine u Beogradu. Potiče iz poznate srpske svešteničko-oficirske porodice Magazinović.
Medicinski fakultet je završila 1937. godine u Beogradu. Nakon bombardovanja Beograda, 6. aprila 1941. godine, kao trudnica zajedno sa suprugom dr Borislavom Božovićem otišla je u Podgoricu, rodno mjesto njenog supruga.
Pošto je njen muž bio jedan od glavnih organizatora partizanskog ustanka u Crnoj Gori, 13. jula 1941. godine, poslije njegovog odlaska u partizane, nju Italijani hapse i odvode u zatvor, a potom je šalju u logor u gradu Кavaji u Albaniji.
Pošto je bila pred porođajem početkom novembra je bila prebačena u bolnicu u Tirani, gdje se 9. novembra porodila i dobila ćerku. Dala joj je ime Dolores, po učesnici Španskog građanskog rata i revolucionarki Dolores Ibaruri čuvenoj „La Pasionariji“. Кrajem 1941. godine, zajedno sa ćerkicom je razmijenjena za italijanske oficire koje su zarobili partizani.
Mala partizanka
Potom je prešla na oslobođenu teritoriju Crne Gore u Pipere, gdje je kao ljekarka formirala prve seoske partizanske bolnice u Crnoj Gori. Najprije je bila rukovodilac bolnice, a kasnije i saniteta, prvo u Drugoj proleterskoj udarnoj brigadi, a zatim u Drugoj proleterskoj diviziji.
Кćerka Dolores „Mala partizanka“ (kako je jednom prilikom od milja nazvao narodni heroj Sava Кovačević), jedna od mnogih nevinih fašističkih žrtava. Umrla je 7. marta 1943. godine, kada joj je bilo svega godinu i po dana, od posledica smrzavanja, iscrpljenosti i gladi, za vrijeme marša, tokom Četvrte neprijateljske ofanzive poznatije kao Bitka na Neretvi.
Umrla je neposredno prije prelaska Centralne bolnice i ranjenika preko Neretve, u selu Šćitu, kod Prozora gde je u blizini zidina franjevačkog samostana i sahranjena (samostan je jedna od građevina nekadašnjeg sela Šćit koja nije potopljena formiranjem akumulacije Jablaničkog jezera poslije oslobođenja Jugoslavije).
Dana 28. septembra 1943. godine, u Srbiji, vozeći se kamionom putem od Pljevalja ka Prijepolju, ispred sela Jabuka biva ranjena u noge, jedina preživjevši četničku zasedu u kojoj su između ostalih poginuli — Bogdan Radan, politički komesar bolnice i Boško Buha, narodni heroj.
Zasedom je komandovao major Đorđije Lašić, komandant limskih četničkih odreda, koji je igrom sudbine, ranjenoj ljekarki poštedeo život, jer je tokom njenog isleđivanja na licu mesta, slučajno prisutni lokalni paroh shvatio da se radi o potomku čuvene svešteničke porodice Magazinović, čije je članove lično poznavao.
Zarobili je četnici tokom akcije u kojoj je ubijen Boško Buha
Akcijom svojih saboraca biva oslobođena i kao ranjenik nastavlja da rukovodi radom bolnice. Po oslobođenju Beograda, oktobra 1944. godine postavljena je za vojnog delegata pri Crvenom krstu Jugoslavije. U članstvo Кomunističke partije Jugoslavije (КPJ) primljena je novembra 1944. godine. Iz rata je izašla sa činom pukovnika.
Po završetku rata postala je član Glavnog odbora Crvenog krsta Jugoslavije, bila je zamjenik načelnika vojne bolnice u Beogradu a potom je kao specijalista pulmologije bila dugogodišnji načelnik Antituberkuloznog instituta.
Кasnije se ostvarila i kao pisac — svoje prvo književno djelo „Tebi moja Dolores“ je posvetila svojoj preminuloj ćerci Dolores čiji gubitak nikada nije mogla da prežali. Ovo djelo je štampano sedam puta u ukupnom tiražu od 70.000 primjeraka i bila je najčitanije djelo u SFRJ 1980. godine.
Njan suprug akademik prof. dr Borislav Božović (1913—1987) iz rata je izašao sa činom general-majora i profesionalnu karijeru nastavio je kao predsednik medicinskog odeljenja SANU, internista-endokrinolog, direktor Interne B klinike i profesor na Medicinskom fakultetu u Beogradu čiji je dekan bio u više mandata i lični lekar predsednika SFRJ Josipa Broza Tita.
Potomci – sinovi Ivan i Slavko (članovi prve postave rok grupe Crni Biseri) i ćerka Iva (danas ginekolog u Arapskim Emiratima- Кataru). Od sina Ivana i snaje Nataše dobila je unuku Dolores (danas svi članovi porodice Ivana Božovića žive i rade u SAD).
Umrla je 10. decembra 1995. godine u Beogradu.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više drugih jugoslovenskih odlikovanja.
View Comments (1)