Dana 25.4.1929. godine vlasti Kraljevine SHS ubile su tadašnjeg lidera Komunističke partije Jugoslavije Đuru Đakovića koji je jedan od osnivača ove partije izazvavši međunarodni sakandal.
On je bio među prvim žrtvama Šestojanuarske diktature kralja Aleksandra Karađorđevića koji je osam godina ranije zabranio KPJ. Kontroverze oko ubistva Đure Đakovića nikada nisu razrješene.
Đaković je 1928. na kongresu tada zabranjene KPJ u Drezdenu izabran za jednog od dva vodeća sekretara i postao de fakto lider partije. Godinu dana kasnije uhapšen je u Zagrebu ( aprila 1929. godine) zajedno sa sekretarom Crvene pomoći Nikolom Hećimovićem.
Nakon mučenja njih dvojica odvedeni su na Jugoslovensko – Austrijsku granicu i ubijeni bez ikakvog suda po naređenju komandanta žandarmeriskog puka potpukovnika Radivoja Ristića u policijski insceniranom pokušaju bijega.
Ubijeni na teritoriji Austrije
Oni su ubijeni na teritoriji Austrije a naknadna obdukcija pokazala je da su pogođeni hicima s preda a na njih je pucano iz neposredne blizine.
Fotografija sa ilustracijom ubistva Đure Đakovića i Nikole Hećimovića, kao i njihovim portertima.
Nakon hapšenja i mučenja u Zagrebu oni su najpre su otišli u Veliki Boč, ali pošto su tu dobili informaciju da je Karl Ledinek uhapšen, krnuli su prema Svetom Jurju na Pesnici.
Na ovom putu, u jednoj šumi uz samu granicu, nedaleko od sela Sveti Duh na Oštrem Vrhu, žandari Brkić i Aralica su oko 17 časova ubili Đuru Đakovića i Nikolu Hećimovića pri navodnom „pokušaju bekstva”.
Nakon ubistva žandari su vratili u Zagreb, a tela Đakovića i Hećimovića je nakon dva dana, 27. aprila pronašao pastir Josip Klampfer, koji je radio na imanju austrijskog posednika Frana Feliksa.
Istog dana Austrijska telegrafska agencija je objavila vest o smrti dvojice ljudi na jugoslovensko-austrijskoj granici
. Sutradan 28. aprila austrijske pogranične vlasti sa inspektorom Karlom Mozerom dolaze na lice mesta i tokom uviđaja ustanovljavaju da su Đaković i Hećimović ubijeni na austrijskoj teritoriji i da su nakon toga njihova tela dovučena na granicu.
Istog dana na mesto zločina je došla i sreska komisija iz Maribora u sastavu — sreski načelnik dr Marko Ipavac, žandarmerijski major Nemanja Radojčić i lekari dr Mihael Rodlesnik i dr Ivan Jurečko, koja je izvršila uviđaj i obdukciju leševa.
Pošto je obdukcija završena tek oko 20 časova, leševi su i sutradan ostala na mestu gde su ubijeni, nakon čega su bili sahranjeni u zajedničku grobnicu na groblju u selu Sveti Duh.
Reakcije
Dana 29. aprila 1929. godine bečki „Radnički list” (nem. Arbeiter Zeitung) je objavio članak o ubistvu Đure Đakovića i Nikole Hećimovića pod nazivom „Ubijena dva jugoslovenska begunca”, dok je organ berlinske „Crvene pomoći” objavio članak pod nazivom „Jugoslovenski pogranični policajci kao ubice”.
Pročitajte još
- Zbog četnika koji je prešao u partizane Adil Zulfikarpašić se razočarao u Tita! Evo šta se dogodilo sa Strajom Kočovićem
- Na današnji dan kralj Aleksandar zbranio Komunističku partiju, Tito je zbog toga dobio šest godina robije
- Na današnji dan poginuo Titov zadnji konkurent za vođu KPJ
Šef zagrebačke policije Janko Bedeković je povodom natpisa austrijske štampe izdao zvanično saopštenje o ubistvu Đure Đakovića i Nikole Hećimovića, koje je sutradan 30. aprila štampano u ljubljanskom listu „Jutro”, beogradskim listovima „Politika” i „Vreme” i zagrebačkim listovima „Novosti” i „Jutarnji list”.
Oni su bili prve žrtve Šestojanuarske diktature u kojoj će kasnije bez ikakvog suda biti ubijeni brojni jugoslovenski komunisti uključujući i sedam sekretara SKOJ-a.
Đurin sin, Stjepan Đaković, rođen 1912. godine u Sarajevu, također je bio član KPJ te je kao učesnik NOP-a u Hrvatskoj ubijen od ustaša u Zagrebu, 1942. godine.
Đuro Đaković je danas na udaru revizionista u Srbiji prvenstveno zbog odluka Dresdenskog konkresa KPJ iz 1928. godine.
Grobnica narodnih heroja na Beogradskoj tvrđavi Kalemegdan više puta je bila meta vandala.