U 91. godini preminula je dr. Ana Gligić, jedna od najistaknutijih virologinja i stručnjakinja koja je svojim radom značajno doprinijela borbi protiv zaraznih bolesti, uključujući suzbijanje epidemije velikih boginja u Jugoslaviji 1972. godine.
Dr. Gligić je bila na čelu laboratorije Instituta “Torlak” u Beogradu, gdje je njen tim izolirao virus variole vere. Ovaj ključni trenutak obilježio je borbu protiv jedne od najsmrtonosnijih bolesti u Evropi 20. vijeka.
Život i naučna karijera
Rođena 6. avgusta 1934. godine u selu Ćeralije u Slavoniji, u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji, Ana Gligić je već u djetinjstvu bila obilježena gubitkom porodice tokom Drugog svjetskog rata. Školovala se u Virovitici, gdje je završila klasičnu gimnaziju 1953. godine, a potom diplomirala biologiju na Prirodno-matematičkom fakultetu u Beogradu 1959. godine.
Svoju profesionalnu karijeru započela je u Institutu za javno zdravlje “Dr. Milan Jovanović Batut”. Nakon položenog specijalističkog ispita iz medicinske mikrobiologije 1966. godine, imenovana je za voditeljicu Nacionalnog laboratorija za velike boginje i virusne hemoragijske groznice.
Tokom svoje karijere usavršavala se u vodećim evropskim laboratorijama u Londonu i Münchenu, stičući znanja koja su bila presudna za borbu protiv zaraznih bolesti.
Heroina u borbi protiv epidemije
Dr. Gligić je postala poznata široj javnosti tokom epidemije velikih boginja 1972. godine, posljednje takve epidemije u Evropi. Kao vodeća virologinja na Institutu “Torlak”, predvodila je izolaciju virusa i sprovođenje mjera za njegovo suzbijanje. Epidemija, koja je počela povratkom hodočasnika iz Meke, izazvala je veliku paniku u Jugoslaviji zbog visoke stope smrtnosti.
Od ukupno 184 zaraženih, 40 osoba je preminulo, što je činilo smrtnost od preko 21%. Gligić je predvodila naučne i logističke napore, lično nadzirući analize i organizujući transport uzoraka iz zaraženih područja. Njeno liderstvo osiguralo je pravovremeno uvođenje karantina, izolaciju zaraženih i dezinfekciju, čime je spriječeno širenje epidemije.
“Sjećam se trenutka kada su me pozvali”, prisjetila se u jednom intervjuu. “Osjećala sam se kao vojnik – bila je moja dužnost da pomognem.” Ova posvećenost njenom pozivu postala je simbol njene karijere.
Naučna dostignuća
Osim rada na suzbijanju velikih boginja, Gligić je 1967. godine prva izolirala i opisala virus Marburg, jedan od najsmrtonosnijih virusa na svijetu. Njena istraživanja obuhvatala su i hemoragijske groznice, miševe groznice i druge bolesti koje se prenose vektorima.
I nakon penzionisanja, tokom pandemije COVID-19, aktivno je savjetovala javnost o značaju vakcinacije i epidemioloških mjera, pokazujući svoju nepokolebljivu posvećenost zdravlju zajednice.
Legat virologije
Ana Gligić ostavila je neizbrisiv trag u nauci, postavši primjer budućim generacijama istraživača. Njena smrt predstavlja veliki gubitak za naučnu zajednicu, ali i trajni podsjetnik na njen izvanredni doprinos javnom zdravlju. Njena predanost i stručnost zauvijek će ostati inspiracija za sve koji se bore protiv zaraznih bolesti.