Predsjednik Vlade Srbije u ostavci Miloš Vučević saopštio je da je uputio pismo potpredsjedniku Sjedinjenih Američkih Država (SAD) Džej Di Vensu u kojem je, između ostalog, govorio o inicijativi da se SAD uključe u ispitivanje navoda o navodnoj upotrebi “zvučnog topa” tokom protesta 15. marta u Beogradu.
“Podržao sam inicijativu predsjednika Aleksandra Vučića u pogledu uključivanja istražnih organa SAD u ispitivanje lažnih navoda opozicionih medija o navodnoj upotrebi ‘zvučnog topa’ ili druge, slične naprave tokom neprijavljenog protesta 15. marta”, napisao Vučević je u objavi na Instagramu 20. marta.
On je naveo da je u pismu Vensu zahvalio na svemu što je američki narod učinio za Srbe “u prelomnim istorijskim razdobljima tokom dva svjetska rata, ali i nakon njih”.
“Podsjetio sam uvaženog vicepredsjednika na sve kulturološke kopče koje vezuju naše dvije države i istakao punu spremnost srpskog rukovodstva da otvori nova poglavlja u srpsko-američkim odnosima”, naveo je Vučević.
Poziva FBI i FSB
Dan ranije, Vučević je saopštio da ja on poslao zahtjev američkom Federalnom istražnom birou (FBI) i Službi bezbjednosti Rusije (FSB) da sprovedu nezavisne istrage oko toga da li je došlo do upotrebe zvučnog topa na protestu.
Još jednom je ponovio stav vlasti u Srbiji da “nikakav ‘zvučni top’ ili nešto slično nije upotrebljeno 15. marta na bilo kojoj lokaciji”.
Prethodno je Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) Srbije saopštilo da je ministar Ivica Dačić uputio pismo direktoru FBI Kašu Patelu sa pozivom da pomognu u stručnoj analizi u oblasti korišćenja sredstava koja emituju zvučne talase.
Najviši državni zvaničnici tvrdili su da ni policija ni vojska ne posjeduju “zvučni top”, pa da zato to sredstvo “nije moglo biti korišćeno” na masovnom protestu u Beogradu.
Četiri dana nakon protesta, Dačić je izjavio da MUP ipak posjeduje uređaje “LRAD-450XL” I “LRAD-100X”, koji se nazivaju i “zvučni top”, ali da on služe samo za upozoravanje, odnosno slanje zvučnih poruka tokom velikih skupova.
Zvaničnici su demantovali i navode međunarodne nevladine organizacije “Earshot”, koja je na osnovu analiziranih video i audio snimaka sa protesta 15. marta, navela da se na njima čuje zvuk koji proizvodi oružje Vortex Ring Gun, odnosno top Vortex.
Nema zvaničnih informacija
Dok je više stotina hiljada građana na protestu u Beogradu u tišini odavalo počast žrtvama novosadske nesreće, okupljeni koji su se nalazili u Ulici kralja Milana naglo su se razbežali sa kolovoza – pred naletom, kako opisuju, jakih i neobičnih zvukova i vibracija.
Za sada nema zvaničnih informacija šta je izazvalo takvu reakciju.
Nakon protesta, svjedoci su pričali o jakim zvucima, vibracijama u tijelu, a pojedini su rekli i da su osjetili toplotne udare.
Brojna su svjedočenja i o zdravstvenim tegobama u danima nakon protesta.
U međuvremenu je Prvo osnovno javno tužilaštvo u Beogradu saopštilo da na protestu 15. marta nijedna od državnih institucija nije upotrebila takozvani “zvučni top”.
Studenti u blokadi, koji su pozvali na protest insistirajući na utvrđivanju odgovornosti za pad betonske nadstrešnice u Novom Sadu, optužili su vlast za upotrebu zvučnog topa tokom 15-ominutne tišine zbog 15 poginulih.
Optužbama se pridružio deo opozicionih stranaka i nevladinih organizacija.
“Zvučni top” spada u grupu nesmrtonosnog oružja koje se može koristiti u policijske i vojne svrhe – za kontrolu nereda, odbijanje napada ili komunikaciju na velikim udaljenostima.
U smjernicama Ujedinjenih nacija iz 2020. godine se navodi da, iako su takvi tipovi oružja dizajnirani da smanje rizik od smrti u poređenju sa konvencionalnim vatrenim oružjem, njihova upotreba i dalje može izazvati ozbiljne povrede ili smrt.