Ernesto Gevara de la Serna, poznatiji kao Če Gevara ili samo Če, bio je marksistički revolucionar, kubanski gerilski vođa i teoretičar, lekar, diplomata i pisac.
Predstavljao je jednu od ključnih ličnosti u revoluciji Fidela Kastra na Kubi, a nakon nje se lično angažovao u pokretima za oslobođenje od diktatorskih režima putem gerilske borbe širom sveta!
Napustio je Kubu 1965. gdje je obavljao niz važnih funkcija u Kastrovoj vladi. Prvose uputio u DR Kongo, odakle je planirao da pokrene afričku revoluciju. Nakon potpunog neuspeha ove operacije, u tajnosti vratio u Havanu odakle se brzo s nekolicinom boraca uputio u Boliviju da bi tamo podigli novi gerilski ustanak.
Vjerovao je da će se odatle revolucija lako proširiti po ostatku kontinenta (sam je planirao kasnije predvoditi argentinski pokret). No, zbog nedostatka potpore bolivijskih komunista i seljaka na koje je računao te efikasnosti državne vojske koja se uz američku potporu obučavala za borbu protiv komunizma, i ovaj pokušaj je završio potpunim neuspjehom.
Ubrzo su Guevara i nekolicina preživjelih bili prisiljeni na bježanje od vojske pri čemu su gladovali, a njemu su nedostajali potrebni lijekovi za astmu.
Dana 8. listopada vojska ih je okružila. U borbi je Guevara ostao razoružan i ranjen u nogu te je uhvaćen. Kratko su ga ispitivali bolivijski pukovnik Andres Selich i agent CIA-e Felix Rodriguez, američki Kubanac koji je već dugo radio na misijama protiv Castra.
Brzo im je stigla naredba za njegovo pogubljenje koju je izvršio Mario Teran, bolivijski vojnik koji se za to dragovoljno javio.. Guevara je ubijen iz poluautomatske puške 9. listopada 1967. godine u 13:10; imao je 39 godina.
U njegovom dnevniku pronađeno je pismo koje je pisao svojoj supruzi a iz kojeg se moglo vidjeti da je nekoliko dana prije zarobljavanja bio svjestan da je kraj.
“Zadnji metak iz ovog pištolja koji me uvijek prati, neizbrisivo je sjećanje na tebe i djecu koju bi jednog dana izrodili. To je onaj zadnji djelić života koji od mene ostaje, ovo ja dajem revoluciji”, zapisao je.
Smrt koju ne biste poželeli ni najgorem neprijatelju
Upravo su američki specijalci trenirali bolivijske vojnike sa ciljem da zarobe Če Gevaru u čemu su i uspeli 8. oktobra 1967. Sutradan, najveći simbol revolucija 20. veka, mučki je ubijen.
Njegova smrt ostala je do dan danas kontroverzna. Bolivijski lekari su mu nakon smrti amputirali šake, a vojska je odnela telo na nepoznatu lokaciju gde je sahranjen zajedno sa još šest drugih gerilaca. Telo je pre toga prikazano novinarima golo do pasa i sa otvorenim očima.
Šake su stavljene u formaldehid i poslate u Buenos Ajres radi identifikacije u argentinskoj policiji, na osnovu otisaka prstiju. Potom su poslate na Kubu, a 15. oktobra 1967. Kastro je javno obznanio Čeovu smrt i objavio 3 dana žalosti.
Misterija poslednjeg počivališta
Bolivija je decenijama odbijala da otkrije mesto konačnog počivališta kubanskog revolucionara. Krilo se čak i to i da li je Če kremiran ili sahranjen. Celu proceduru oko posmrtnih ostataka revolucionara vodio je Feliks Rodrigez, agent CIA, ali on o tome nikad nije svedočio.
- Igrala je ključnu ulogu u Kubanskoj revoluciji, spasila je Čegevaru, Kastro ju je izabrao za nasljednicu…
- Če Gevara, Tito i Jugoslavija: Evo šta je sve El komandante vidio i doživio u SFRJ
Tek krajem 1995. godine, penzionisani general Mario Vargas, ispričao je Džonu Liju Andersonu, autoru knjige “Če Gevara: Revolucionarni život“, da je Če sahranjen kod stare aerodromske piste u Valje Grandeu. U istoj knjizi navedeno je i da su poslednje reči slavnog revolucionara bile: “Pucaj, kukavico. Ubićeš samo čoveka”.
Međunarodni tim istraživača je kopao na toj lokaciji preko godinu dana, da bi u julu 1997. godine ekipa kubanskih geologa i argentinskih forenzičara našala ostatke 7 tela u dve masovne grobnice, uključujući jedno bez šaka.
Bolivijsko ministarstvo unutrašnjih poslova je identifikovalo telo kao Če Gevarino 12. jula 1997. nakon provere zuba iako i danas postoje teorije po kojoj pronađeni ostaci nisu ostaci kubanskog revolucionara.
Misterija obavija čak i fotografije nastale tog kobnog dana Gevarine smrti
Francuski novinar Mark Iten je bio jedini reporter koji je ovekovečio Če Gevarinu smrt. Njegove fotografije prikazuju telo u jakni vojnog stila na kojoj se nalaze tragovi zemlje, kao i slike tela odmah posle smrti. Iten je fotografije poslao Frans presu i reč je o slikama koje su obišle svet i izazvale zgražavanje javnosti. One se sada nalaze u arhivi francuske novinske agencije
Međutim, mnoge fotografije su odmah nakon što su načinjene nestale! Mark Iten preminuo je 2012. godine ne otkrivši koliko je slika tog dana načinio. Gotovo 50 godina od smrti legendarnog latinoameričkog gerilskog vođe, španski političar Imanol Artega je 2014. pronašao nikada pre viđene fotografije Gevarinih posmrtnih ostataka.
Ispričao je da ih je pronašao u kutiji sa slikama o Boliviji koje su ostale iza njegovog rođaka, španskog misionara Luisa Kuarteroa koji je godinama živeo u Latinskoj Americi, a koji ih je po priči dobio od “jednog francuskog novinara” koji se plašio da fotografije zbog svoje brutalnosti nikada neće biti objavljene, a Kuartero je tada bio jedini Evropljanin koji se vraćao u svoju zemlju.
Artega je 2014. izjavio da uopšte ne namerava da proda nepoznate slike Če Gevarinog pogubljenja, već će ih čuvati kao porodično blago.