Mitropolija crnogorsko-primorska (MCP) se zalaže za obnavljanje crkve na Lovćenu u obliku kakva je sagrađena u vrijeme Petra II Petrovića Njegoša i nije ni za rušenje mauzoleja, niti za njegovo izmještanje, rečeno je “Vijestima” iz sekretarijata Mitropolije.
”Mitropolija se zalaže za obnovu crkve Svetog Petra Cetinjskog na Lovćenu – Njegoševe zadužbine. Sve što je sačuvano od starog materijala valjalo bi da bude iskorišćeno, naravno, imajući u vidu današnje standarde gradnje. Iz Vašeg pitanja naziremo da se pravi razlika između crkvice do 1916. i one obnovljene 1925. godine. Po najrelevantnijim svjedočenjima, kapelica je između dva rata obnovljena na temeljima i po dimenzijama one srušene u Prvom svjetskom ratu. Mitropolija bi insistirala da obnovljena crkva bude što je moguće vjernija replika one koja je izgrađena u vrijeme mitropolita Petra Drugog Petrovića Njegoša”, navodi se u odgovorima na pitanja “Vijesti”.
Na pitanje na kom se precizno mjestu na Lovćenu zalažu da se podigne crkva, iz MCP navode da “precizna lokacija ostaje predmet za razmatranje, s obzirom da građenje na tim visinama i na vrhu planine predstavlja i izuzetan inženjerski izazov”.
”Za nas je važno da obnovljena Lovćenska kapela ukrasi vrh Lovćena približno onoj slici koju svi mi pravoslavni imamo u svojoj svijesti i u dubini duše”, dodaje se u odgovoru.
Radikalna Joanikijeva retorika
Osim polemike o izgradnji ili obnovi kapele, pažnju javnosti je privukla i retorika mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija, koji je govorio o tome da je Crnu Goru zahvatio “ustašluk”, da je od toga treba “očistiti”, a ranije je kazao da je Crna Gora projektovana da bude “mala Ukrajina”. On uredno insistira na dihotomiji između partizana i četnika…
Na adresu Mitropolije su “Vijesti” poslale pitanja i za mitropolita Joanikija na koja je odgovoreno s naznakom da su pitanja naslovljena lično na mitropolita, takođe odgovorena u ime MCP.
Na pitanje Joanikiju da pojasni izjavu gdje navodi da je Crnu Goru “zahvatio ustašluk”, iz MCP kažu da je crkva na Lovćenu srušena prije pedeset godina s “nakaznom argumentacijom Savića Markovića Štedimlije, zloglasnog Pavelićevog saradnika, koju su, nažalost, u cjelini prihvatili tadašnji crnogorski komunisti, a sve uz podršku Josipa Broza Tita.”
KONTEKS – Savić Marković Štedimlija proveo je godine u zatvorima u SSSR-u. Nakon normaliziranja jugoslavensko-sovjetskih odnosa, Marković je izručen jugoslovenskim vlastima, pa je na suđenju dobio 8 godina strogoga zatvora.
Ante Pavelić je bio jedan od osnivača ustaškog pokreta, ratni zločinac i lider marionetske Nezavisne Države Hrvatske.
Iz MCP tvrde da je tada došlo do sadejstva između nacizma i komunizma, “što se u nekim tragovima može prepoznati i do danas, u retorici protivnika obnove Lovćenske kapele”.
Na pitanje na šta je Joanikije konkretno mislio kada kaže da Crnu Goru treba očistiti od “ustašluka” i “zle komunističke misli”, iz Mitropolije navode da je dio objašnjen u njegovom govoru, ali da je on samo djelimično i površno prenesen.
”Mitropolit jasno govori da je potrebno ‘sveopšte pokajanje i preumljenje’ i ‘svenarodno pokajanje i izmirenje’, što su preduslovi za obnovu Lovćenske kapele. Njeno vraćanje na Lovćen predstavljalo bi vidljivi znak pomenutog izmirenja i oslobođenja od teškog grijeha gaženja Njegoševog amaneta.”
Na pitanje Joanikiju da li smatra odgovornom radikalnu retoriku kojom se koristi s obzirom da je vjerski poglavar najveće vjerske zajednice u Crnoj Gori, iz MCP kažu da je Joanikijeva retorika zlonamjerno tumačena i izvučena iz konteksta, i da se ne može nazvati radikalnom “u njenom integralnom obliku”.
”Ukoliko, pak, pod radikalnom retorikom, podrazumijevate odlučan poziv da se svaki pojedinac i svi zajedno kao društvo suočimo najzad sa svojim strahovima i zabranjenim temama naše prošlosti, onda smatramo da u njoj nema ništa negativno i da upravo pripada mitropolitu crnogorskom, kako po tradiciji, tako i po ulozi koju ima u današnjoj Crnoj Gori.”
I na pitanje u vezi s tim što je Joanikije rekao da je Crna Gora projektovana da bude “mala Ukrajina”, iz MCP navode da je i to fraza koja se zloupotrebljava “u svrhu demonizacije naše Crkve i mitropolita Joanikija lično”.
”Ko je slušao ili čitao tu besjedu, jasno mu je na šta je mitropolit mislio. Mitropolit je rekao da se molimo Bogu za narod u Ukrajini koji se, nažalost, međusobno zavadio i da nama te podjele i zavađe ne djeluju nepoznate, jer ih i kod nas ima mnogo. Mitropolit je, dakle, opomenuo narod Crne Gore da odbaci sve nepotrebne, vještački izazvane, međusobne podjele, jer one nikom dobra donijeti ne mogu, kao što vidimo na primjeru zavađene, ali nama bliske Ukrajine.”